“Cò” đây chẳng phải “Con Cò mày đi ăn đêm” mà cũng chẳng phải “Cái Cò súng của các ông”, không phải, giời ạ. Cò-cảnh-sát hay Cò-mồi lại càng không phải nốt. Cò đây là Thầy Cò. Đúng ra phải gọi là Cô Cò hoặc Bà Cò thì chính xác hơn, nhưng trong ngôn ngữ tiếng Việt tôi chưa thấy ai gọi như thế bao giờ, nghe nó tréo ngoe, nó chỏi tai thế nào ấy. Có lẽ tại cái “nghề Cò” từ hồi nảo hồi nào chỉ toàn do các ông đảm nhiệm. Nhưng thời buổi bây giờ, thời buổi mà các bà các cô có thừa bản lĩnh để xâm chiếm hầu hết các lãnh vực trong nhà (thì đã đành) cũng như ngoài phố thì chắc chắn đã có nhiều Cò phái nữ, mà tôi là một thí dụ điển hình.
Hình như chữ Cò tiếng Việt này là do chữ Correction (sửa chữa)
tiếng Tây mà dân mình gọi tắt nôm na cho tiện. Vậy thì Cò tôi làm nghề
sửa chữa, nhưng cũng chỉ hành nghề bất đắc dĩ thôi mỗi khi có ai
nhờ cậy.
Chả là ông Giời đày đọa thế nào đó chẳng biết mà tự
dưng đì cho tôi cặp mắt cú vọ super nhạy. Còn hơn cú lom lom dòm nhà bệnh. Chỉ
cần lướt sơ sơ qua bất cứ một đoạn bài nào đó là Cò tôi thấy liền tút xuỵt những
chữ viết sai chính tả hoặc chấm phẩy sai khoảng cách, hoặc lối viết trúc
trắc trục trặc, lủng ca lủng củng.
Cặp mắt cú vọ hình như có sắc hơn thì phải, kể từ khi
tôi tập tễnh gõ lóc cóc lăng nhăng (để phát tiết ấy
mà) nên có cơ hội được quen biết nhiều người trong giới viết lách.
Coi bộ bài Hỏi hay Ngã mà tôi viết mấy năm trước là cái
lý do thường được những người quen biết nghĩ đến nhiều nhất mỗi
khi nhờ tôi… Cò hộ, chắc có lẽ vậy. Và rồi tôi trở thành Thầy Cò lúc
nào không hay.
Ối giời, chẳng phải chỉ những lỗi chính tả Hỏi hay
Ngã mà thôi đâu. Cò tôi ngán ngẩm lắm lắm mỗi khi đọc những bài vở chấm phẩy
loạn xà ngầu và nhất là khi khổng khi không tác giả ngẫu hứng bỏ vài
khoảng cách, khơi khơi vậy đó, giữa hai chữ !!!! Cò tôi nghĩ, hay là tác
giả cố ý bỏ như thế để độc giả thấy cho rõ… chữ? hay là để
nhấn mạnh cái ý muốn truyền đạt? Nhưng rồi tiếp liền theo đó lại
có những đoạn viết liền tù tì không bỏ khoảng cách nào ở những chỗ lẽ ra phải bỏ.
Thế là thế nào, hử, hử, hử?
Nếu chỉ là viết i-meo(s) cá nhân giữa bạn bè, giữa người
thân hoặc những người quen biết thì không sao, du di được vì meo chỉ lưu
hành trong một vòng tròn nhỏ giới hạn (mặc dù có rất rất nhiều Người Nhận
mắc cái tật chuyển meos tiếp đi tùm lum vô tội vạ); vả lại meo miếc thường
bị xóa đi một ít lâu sau khi nhận được và đọc xong.
Nhưng còn những bài vở viết để đăng trên Net, để phổ biến
rộng rãi khắp các trang web và lưu trữ năm này qua tháng nọ thì sao? Những lỗi
lơ đãng sẽ vẫn sờ sờ ra đó, y nguyên năm này qua tháng nọ. Mà đấy lại
là sản phẩm của những tác giả có danh tiếng lẫy lừng đã từng viết
lách cả chục năm nay, bài vở thấy đầy dẫy trên các websites, cả ở hải ngoại lẫn
bên nhà cũng thấy lềnh khênh đăng đều đặn mỗi tuần.
Thế là thế nào, hử, hử, hử?
Thế là Cò tôi cứ gọi là hoa cả mắt cả mũi lên mà sửa mà
chữa đến phờ cả người và còng cả lưng, chứ còn thế nào nữa, lọ là phải
ngôn.
Những người dễ dãi thấy những lỗi như vậy thì chắc chỉ
chậc lưỡi vài phát rồi xính xái bỏ qua. Nhưng còn những người khó tính khó nết
như Cò tôi chẳng hạn, đọc một bài viết hay ơi là hay mà cứ tí lại vấp phải những
lỗi “vớ va vớ vẩn” như thế, đâm ra… giảm sướng đến hơn một nửa. Và tức anh ách
nữa (cũng biết là tức lãng-xẹc đấy chứ, nhưng Cò tôi không đừng được).
Có lẽ tại Cò tôi bị ám ảnh bởi những câu của Boileau, bắt buộc
phải học thuộc lòng từ thuở bé trong giờ tập làm văn:
Thì cứ cho là
trong lúc ý tưởng ào ào tuôn lai láng nên phải gõ (# viết) thật nhanh không kiểm
soát kịp. Cứ gõ lia lịa cái đã, để khỏi mất nguồn cảm hứng, rồi tính
sau. Nhưng sau khi viết xong, ./. rồi thì sao? Thế không đọc lại ư? Thế không
thấy những chỗ viết sai ư?
Có một điều mà Cò
tôi không thể hiểu nổi là nếu mở một website của bất cứ thứ tiếng nào khác ra
xem, đọc những bài không phải của những tác giả người Việt, ít khi Cò
tôi thấy có những lỗi như vậy. Sao người ngoại quốc họ viết cẩn thận thế
không biết nữa, tuân theo quy luật đàng hoàng và rất ít khi để sót các lỗi lơ
đãng. Lơ đãng chứ không hẳn là chính tả, ví dụ như “tôi buồn khong hiểu
vì soa tôi buồn…”
Nhắc đến quy luật,
tự dưng lại nhớ đến cái meo của một tác giả từ mấy năm nay viết
lách rất hăng, Cò tôi đọc mà cứ thấy mát lạnh cả ruột non lẫn ruột già. Nguyên
văn cái meo nhận lúc 17:28 ngày thứ Tư mùng 7 tháng 6 năm 2006 nó như
thế này: “… tôi xin thành thật cảm ơn chị Bích
Vân đã tận tâm sửa lỗi chính tả bài vở của tôi trong thời
gian vừa qua. Những điều mà Chị chỉ dẫn rất là quý báu
và rất có ích lợi cho tôi. Nay tôi cảm thấy tự tin hơn …” (ngưng
trích)
Và thế là từ đó
trở đi, Cò tôi đặc biệt để ý đến các bài viết của tác giả này, tò mò
… rình xem diễn tiến như thế nào. Thời may Cò tôi mấy năm nay làm
webmistress cho một trang web nên lại càng có dịp để thấy rõ sự
khác biệt, mỗi khi phải sửa soạn để upload bài vở của tác giả. Quả có khác hơn
lúc trước nhiều lắm. Có thế chứ, Cò tôi cứ tủm tỉm cười khoái chí mãi, mũi phồng
to lắm cơ!
Mà những điều chỉ
dẫn này có quan trọng gì cho cam, sơ đẳng ấy mà.
Không nói đến vụ
chính tả, Cò tôi chỉ nhắc nhở (vài lần) như thế này này:
1- Trước dấu
chấm (.)và dấu phẩy (,): không chừa một khoảng
nào
2- Trước hai
chấm (:) và dấu chấm than (!) hoặc dấu chấm hỏi (?): không
chừa một khoảng cách nào
3- Sau dấu
chấm, dấu phẩy, hai chấm, chấm than, chấm hỏi, .v.v..: bắt buộc phải
chừa một khoảng và chỉ 1 mà thôi
*(theo lối viết trên các trang mạng của Âu
châu và cả của Mỹ hiện nay)
4- Trong hai
dấu ngoặc, cả đơn lẫn kép: không chừa khoảng nào.
Ví dụ: (ối giời đất
ơi) và “buồn nẫu cả ruột”
5- Giữa những
chữ có tính cách tương tự thì nên có dấu phẩy,
nhưng trước chữ cuối cùng phải có chữ “và” hay “hoặc“…
6- Đừng tự
dưng bỏ 2 hay 3 khoảng trống giữa các chữ
7- Nếu không phải
kê khai số lượng hay thứ tự, thường thì người ta viết chữ hơn
là số. Ví dụ: một vài, một số ít, một lúc nào đó, dăm ba bữa nữa,
năm bữa nửa tháng,…
Đấy nhé, toàn là
những điều mà ai cũng biết, thế mà lại không chịu áp dụng mới lạ quá chứ lỵ, Cò
tôi chịu thua, không tài nào hiểu nổi tại sao lại như vậy.
Cò tôi phụ trách
đăng bài vở cho một trang web nên có ít nhiều kinh nghiệm về những lỗi lơ đãng
của các tác giả. Trước khi sửa soạn để upload một bài, Cò tôi mắt đọc đến
đâu thì tay sửa lia liạ đến đấy những lỗi “linh tinh” vừa kê khai, cộng thêm những
lỗi lơ đãng viết sai dấu (ối giời ôi sao mà lắm thế không biết!). Sửa xong
xuôi, kiểm lại thêm một lượt nữa xem có để sót lỗi nào không, rồi
sau đó Cò tôi mới bỏ lên web. Cũng nhiêu khê lắm chứ chả bỡn đâu,
và mất thời giờ vô số kể.
http://www.digitaldesk.org/EXTERNAL/SBOLP/CONTENT/SUBJECTS/SKLCHECK/WORD19.HTM
http://www.aeonix.com/comntypo.htm
* http://www.grammarbook.com/punctuation/spacing.asp
* http://www.cdc.gov/flu/avian/gen-info/facts.htm
Influenza A (H5N1) virus – also called “H5N1 virus” – is
an influenza A virus subtype that occurs mainly in birds, is highly contagious
among birds, and can be deadly to them. H5N1 virus does not usually infect people,
but infections with these viruses have occurred in humans. Most of these cases
have resulted from people having direct or close contact with H5N1-infected
poultry or H5N1-contaminated surfaces.
