"Kính thưa quý vị quan khách,
Tôi tên là J.N.D. Nguyễn, là hàng xóm kế bên nhà anh Don và Michelle. Tôi thật bàng hoàng khi hay tin anh Don qua đời đột ngột vì nhồi máu cơ tim! Thật tình là tôi không hề chuẩn bị để lên đây phát biểu, nên nếu có thiếu sót, mong quý vị lượng tình bỏ qua cho.
Thưa anh Don, tôi biết hương hồn anh đang hiện diện quanh
quất đâu đây, trong khán phòng này và nghe được những lời tôi nói. Cảm ơn anh
đã luôn là người hàng xóm tốt bụng.
Anh thường xuyên cắt cỏ cho khoảng sân trước nhà chúng
tôi khi cắt cho nhà anh. Không chỉ cắt thôi đâu quý vị, anh còn tỉa rồi thổi bằng
máy thổi sạch bóng, từ sát cửa ra vào đến sân xe chạy. Lần nọ, nhà chúng tôi bị
bể ống nước, ngập lụt ngoài phòng khách lên tận mắt cá, anh là vị cứu tinh đã
khóa nước trước khi chồng tôi kịp về nhà. Bao lần chúng tôi quên đóng cửa
“garage” qua đêm, anh luôn nhắn tin cho tôi “Cửa garage nhà chị còn mở đó nhe”!
Tôi cảm thấy rất hổ thẹn vì chưa mời anh được một bữa ăn
Việt Nam! Tệ thật! Tôi có mua biếu anh hộp bánh vào dịp Noel mấy năm nhưng nhìn
lại thấy không đủ so với những gì anh đã làm cho gia đình tôi! Nhưng tôi vĩnh
viễn không còn dịp nữa rồi!
Thưa quý vị, tôi biết chắc là trong cuộc đời này, tôi sẽ
không bao giờ tìm được một người hàng xóm thứ hai như anh Don! Không bao giờ!
Anh Don thương kính ơi, hãy an nghỉ!"
Nước mắt lưng tròng làm mờ cả lối đi, tôi thờ thẫn trở về chỗ
ngồi!
Trên đây là đôi lời cảm nghĩ tôi đã bày tỏ tại buổi Celebration
of Life, tạm dịch là Lễ Tán Dương Cuộc Đời của anh Don Kutach, hàng xóm sát
rào phải của chúng tôi. Kể từ đó, tôi không còn thấy bóng dáng thấp thoáng của
một người đàn ông trung niên xuyên qua hàng rào nhà, người hay mặc quần swim
shorts (loại người ta mặc để bơi) và áo T-shirts, ra tưới
cỏ, hay leo lên mái nhà cao để thổi lá rụng. Mái đầu bạc trắng hay ló nhấp
nhô bên kia hàng rào khi anh đứng tưới cỏ hay vuốt ve con chó bẹc giê lớn gần bằng
một sư tử con. Tiếng sủa của nó cũng to làm bé gái Việt Khuê (lúc còn nhỏ)
giựt mình khóc thét lên.
Xa vắng rồi! Nhà anh bây giờ cô quạnh quá! Đìu hiu
quá! Lạnh lẽo quá!
Nhà anh Don bên trái, nhà chúng tôi bên phải.
Cứ mỗi lần ngó
qua nhà anh là tôi nhớ tới một người hàng xóm hiền từ, đôn hậu! Xe truck của
anh vẫn nằm y nguyên trước nhà. Từ khi anh ra đi, chị Michelle, cô bạn gái của
anh, hầu như vẫn để tất cả mọi thứ trong nhà, những thùng đựng đồ còn ngổn
ngang, cái đèn, bàn làm việc, nhà bếp, vv… y nguyên như cũ. Tiếng chuông
gió sau nhà anh vẫn kêu vang những tiếng leng keng. Chuồng chim của anh vẫn còn
kia. Máy cắt cỏ nay chị bạn gái đã trùm giấy bạt xanh. Đồ cho
chim hummingbirds (chim ruồi) uống nước thì chị Michelle đã lấy
xuống. Lẽ dĩ nhiên, cỏ nhà anh không còn xanh như trước. Tôi tự hỏi
sao cô bạn gái của anh không dọn dẹp trong nhà cho thoáng đãng, để ngổn ngang
như vậy bị stressed chết đi được! Nhưng rồi tôi nghĩ lại, phải chăng cô muốn
thời gian ngưng đọng, frozen in time, muốn mọi thứ đứng yên như cũ
theo thời gian, khóa chặt mọi giây phút, mọi ký ức để lưu dấu lại hạnh phúc và
kỷ niệm của hai người? Cũng y như tôi để yên đống củi anh chất giùm tôi,
không di, không dịch?
Là một kỹ sư nhu
liệu (software engineer) cho IBM với bằng Thạc sĩ, anh Don bị cho nghỉ việc một
thời gian, sau đó anh lại được nhận vô làm lại theo dạng hợp đồng
(contractor). Anh thật hiền lành, tử tế, và vô cùng tốt bụng. Tội
nghiệp lắm! Gần như anh biết trước sự ra đi của mình và đã chuẩn bị mọi thứ
cho cô bạn gái: tân trang nhà, làm hàng rào sau lẫn bên hông trái với
chúng tôi. Nhưng không may, anh chưa ở được mấy ngày, chưa hưởng thụ được mấy
ngày cả! Họ thích có một mặt lò sưởi (mantel) lát đá, tân trang lại phòng
tắm lớn, bếp, cùng một vài khung tường hình vuông thay vì hình vòng cung ở những
chỗ ra vào. Lúc làm hàng rào, anh cũng là người dời đống củi nhà qua một
bên giùm tôi. Có một dạo, anh với nhà chúng tôi sử dụng máy cắt cỏ chung.
Chồng tôi bảo anh có thể tự nhiên mở cửa garage mà lấy để
dùng. Dĩ nhiên anh cắt luôn cho chúng tôi, lần nào cũng như lần nấy. Sau khi
anh mất, bất cứ khi nào tôi hay chồng hay các con tôi cắt cỏ, đều cắt luôn khoảnh
sân cho chị Michelle.
Có điều, tôi nghe
phong phanh nhưng không hỏi thêm là có một cuộc chiến pháp lý đang diễn ra giữa
mẹ anh Don và cô Michelle, bạn gái của anh. Mẹ anh Don (vốn không thuận với
anh lúc anh còn sống) muốn giành lấy cái nhà và tài sản của anh để lại, trong
khi cô Michelle thì không có hôn thú nhưng được xem là vợ theo common
law marriage của tiểu bang Texas: trên 18 tuổi, cùng thỏa thuận
sống chung và trước công chúng xem nhau là người phối ngẫu.
Tôi thường nhận
thấy những người thật đàng hoàng, tử tế, tốt bụng hay mất sớm. Cứ như họ được
sanh ra trên đời này, trả hết nợ trần gian trong cuộc đời ngắn ngủi trên đất tạm
dung, rồi vừa khi trả dứt món nợ đó thì đột nhiên dứt bỏ hồng trần, ra đi không
báo trước hay không hề có một tín hiệu gì. Ví dụ như anh Linh, một người bạn của
vợ chồng chúng tôi, cũng là người đã chụp hình lễ đính hôn cho chúng tôi, mất sớm
ở độ tuổi 30. Anh hiền từ và đạo đức vô cùng. Vốn cũng là dân H.O.,
người Bắc di cư và là người công giáo rất ngoan đạo, anh sống rất được lòng bạn
bè và người chung quanh. Mỗi khi từ trường đại học về thăm nhà, anh hay chở
tôi từ College Station (trường Đại Học Texas A & M) về Houston giùm. Rồi
bỗng nhiên, một lần đi chơi biển Pensacola ở Florida với mấy bạn sinh viên từ
trường Đại Học Houston, anh bị sóng cuốn đi, dầu chỗ anh đứng không sâu và anh
vốn biết bơi không tệ. Anh đúng là vắn số! Bố mẹ, gia đình và bạn bè
thương tiếc anh biết dường nào!
Tôi ước gì thế
gian này có nhiều những người sống tốt hơn, đối đãi với nhau tử tế và hết mình
như anh Don, hàng xóm của tôi. Nghĩ mà buồn cho sự đời. Mỗi người được
sanh ra trên thế gian này tạm dung một thời gian, rồi đều được gọi về thế giới
bên kia vào những thời điểm và hoàn cảnh khác nhau. Cát bụi rồi sẽ trở về
với cát bụi. Chết rồi thì nhắm mắt xuôi tay, có ai đem theo được gì đâu?
Tham lam để được cái gì? Lừa lọc nhau để làm chi? Tôi tự hỏi sao có không
ít người trên trần gian cứ hết lần này đến lần khác mãi lừa lọc nhau không
nương tay trên đời này thế kia? Người lừa tiền, kẻ lừa tình! Tại sao có nhiều
người không thể hướng thiện, tích đức để đời sau vì phước đức do mình tích luỹ
có thể trổ quả ngay ở đời này và rất nhiều đời sau? Sao họ không thể chế ngự
mình, cứ thích tạo nghiệp rồi đổ thừa cho hoàn cảnh? Sao người ta không
xét lại mình rồi tu tâm tích đức để hành thiện? Hành thiện thì gặp thiện đó
mà!
Người Mỹ có câu “don’t judge the book by its cover”.
Người Việt ta thì có câu “đừng
trông mặt mà bắt hình dong” hay “tốt gỗ hơn tốt nước sơn.” Có
nhiều người nếu không biết gì về anh Don có thể sẽ phán xét anh theo một lối
mòn rập khuôn, nói thí dụ, “Ôi, Mỹ trắng mà, họ sống hời hợt, lạnh lùng, vô cảm
chớ có phải như người mình đâu!” Nếu vô tình nghe được câu này, tôi xin mạn
phép phản bác: “Xin thưa, đừng lầm to! Chủng tộc nào cũng có người tốt, kẻ xấu. Những
lịch lãm, hào nhoáng bên ngoài của con người không phản ánh được tánh tình thật
sự của người đó.”
Những ngộ nhận
thường tình về khuôn mẫu người Mỹ trắng trong vòng một số người là không nên
có. Những ai thường hay có ngộ nhận hay đánh giá dựa trên bề ngoài một
cách khuôn mẫu là chưa biết qua anh Don đó thôi! Tôi sẽ kể họ nghe câu chuyện
anh hàng xóm của tôi. Dù không cùng màu da và dù không nợ nần gì chúng tôi
nhưng là những người đối đãi thật tử tế và thật lòng với chúng tôi từ đầu chí
cuối; những người đức độ như anh chắc chỉ đếm trên đầu ngón tay. Chúng tôi
thật may mắn có được một láng giềng có một không hai như anh Don! Trong một thế
giới mà người người luôn tìm trăm phương ngàn kế hại nhau hay vắt óc suy nghĩ để
lừa lọc nhau bằng nhiều hình thức, thì một người láng giềng chân thành, tử tế
và tốt bụng như anh Don quả thật sáng ngời như ngọc trai!
Tôi ước gì con
người trên thế giới này bằng vào lời nói, bằng vào hành động, sống đẹp lòng
nhau không chút hối hận! Ước gì con người không vì tiền mà cũng đừng làm
điều gì tổn thương nhau dù chỉ một lần, để khi có hối hận cũng đã quá muộn
màng! Ước gì con người thường xuyên trao cho nhau những lời hay ý đẹp, nếu
không được chi bằng làm thinh, không ai nói những lời tổn thương nhau với
ai! Ước gì người ta không cố tình lừa gạt nhau! Nếu đã lỡ một lần thì
người ta sẽ quay đầu là bờ nhỉ! Ước gì người ta không ngoan cố, hết lần
này đến lần khác sống không thành thật để gỡ gạt nhưng thật ra đưa mình dấn sâu
hơn vào tội lỗi! Ước gì tất cả những người còn ở lại chung quanh tôi luôn
đối xử tốt với tôi bằng hành động và bằng cả ngôn từ.
Nói một cách
khác, người Mỹ có câu “treat others like you want to be treated”, tạm
dịch là hãy đối xử với người khác như anh muốn được đối xử. Thiết nghĩ
không có gì khó cả! Riêng tôi thấy rất dễ thực hiện và cũng là điều tôi cố gắng
sống mỗi ngày. Tôi cố gắng đối đãi với người khác như đó là lần gặp, lần
nói chuyện hay lần email cuối cùng. Nếu sống với nhau như thế, tôi thiển
nghĩ, sẽ không có dịp để hối hận về sau.
Việt An
