Lộc đã chết!
Tích ngỡ ngàng khi nghe tin đó. Chàng không tin vào tai mình. Làm sao Lộc có thể chết được? Mình mới gặp anh ấy có tuần trước thôi mà! Trông anh còn khỏe mạnh, tự tin, tràn đầy sức sống. Vậy mà bây giờ anh đã không còn nữa. Cái chết của anh có cái gì đó không thật. Và có lẽ đó là lần đầu tiên Tích đứng trước nhận thức trực tiếp và thâm sâu về tính chất phi lý của một sự kiện quá bình thường trên đất nước chiến tranh này.
Lộc là thiếu tá phi công trực thăng. Tích đã quen anh rất
tình cờ, qua một người bạn, và cũng chưa biết gì nhiều về anh. Chỉ biết rằng
ngay từ lần đầu tiên, chàng đã có thiện cảm đặc biệt đối với anh. Lộc cùng tuổi
với Tích, cao lớn, đẹp trai, đúng là một mẫu sĩ quan không quân lý tưởng. Và
anh cũng rất hiền, sống một cuộc đời rất nguyên tắc. Anh lập gia đình mới khoảng
ba năm nay, mới có đứa con trai đầu lòng chưa đầy một tuổi, và đang chờ đứa thứ
hai. Anh không ham vui như những sĩ quan khác trong cái binh chủng nổi tiếng là
hào hoa này. Anh rất biết lo cho gia đình, không nhảy đầm, không rượu chè cờ bạc.
Không ai có thể nghĩ một con người có cái bề ngoài rất bảnh bao, bay bướm đó lại
hiền hòa như vậy. Khi Tích gặp anh tại nhà người bạn, anh vừa thoát khỏi cái chết
trong đường tơ kẽ tóc. Trong một phi vụ, kính trực thăng trước mặt anh đã trúng
đạn vỡ toang, mảnh vỡ bắn vào mặt anh, gây ra một vết thương ngang trán. Cũng
may mà nó không trúng vào mắt, và tuy vết sẹo vẫn còn chưa lành hẳn, trông anh
hoàn toàn đầy đủ phong độ. Dường như tai nạn chỉ là một vết xước trên da. Tích
đã nghĩ một con người như thế không dễ dàng gặp thêm tai nạn lần thứ hai. Vậy
mà bây giờ anh đã ra đi vĩnh viễn. Tích thấy như có một khoảng trống trong tâm
trí chàng, khoảng trống của sự sửng sốt, vô cảm xúc, tê dại trước một sự kiện
quá đột ngột, khiến chàng chưa kịp phản ứng ra sao.
Dù không quen thân lắm vì chỉ mới biết Lộc gần đây, Tích vẫn
đi dự đám tang anh. Trực thăng của anh đã rớt trong một vùng không an ninh, và
phải ba bốn ngày sau khi anh mất tích, người ta mới đem được xác anh về để khâm
liệm. Tích được biết lúc đó thi thể anh không còn nguyên vẹn như cũ mà đã bị
trương lên rồi. Con người khi mất đi sự sống thì chỉ trong vài ngày là đã không
thể nhận dạng được nữa. Và những tình cảm yêu thương của những người thân lúc
đó có lẽ phải mất đi khi chứng kiến sự phân hóa của cơ thể, và thay vào đó là
cái cảm xúc rùng rợn, ghê sợ thấy một cái gì thân thiết đã biến dạng hoàn toàn,
đã mục nát băng hoại, đã mất hẳn chất người.
Dĩ nhiên là Tích không nhìn thấy Lộc trong cái hình thể xấu
xí, ghê rợn đó. Vì vậy, trong tâm tưởng chàng, Lộc vẫn còn nguyên những nét đẹp
cũ. Chàng chỉ thấy linh cữu anh với những ngọn nến cháy lung linh, và tấm di ảnh
của một sĩ quan trong bộ quân phục đại lễ, nom oai nghiêm, hùng dũng, với cặp mắt
tinh anh và gương mặt cương nghị.
Lộc được chôn tại nghĩa trang Mạc Đĩnh Chi. Đám tang tiến
hành giản dị, chỉ có họ hàng thân thích và vài ba người bạn cố tri. Tích đến
nơi khi linh cữu sắp được hạ huyệt. Đó là một buổi sáng âm u. Nghĩa trang hoang
vắng, đìu hiu. Không một tiếng chim hót. Những tán cây ủ rũ, co ro trong cái
rét của một ngày trở gió. Những tiếng cuốc đào huyệt vang lên đanh lạnh. Người
vợ trẻ mang bầu đang ngồi bên bờ huyệt, khăn sô trắng che kín mặt, nhưng vẫn có
thể nhìn thấy mắt nàng sưng húp. Có lẽ nàng đã kiệt sức vì lo buồn trong cả mấy
ngày qua, những ngày chắc hẳn phải kinh khủng trong đời nàng. Đứa con trai đứng
cạnh nàng, còn nhỏ chút xíu, hình như không hiểu gì cả. Nó mới chập chững biết
đi, trông gầy gò, tội nghiệp chứ không đẹp trai như bố.
Khi huyệt được đào xong và linh cữu bắt đầu được hạ xuống,
thì người góa phụ không còn ở trạng thái rũ liệt nữa. Hình như nàng cảm thấy rõ
sự chia ly đang đến hồi chung quyết. Nàng vụt đứng dậy, khóc nức lên, rồi toan
lao xuống huyệt. Mấy người thân phải cố gắng lắm mới giữ được nàng lại trên bờ
hố sâu, và nàng đã lại xụm xuống như một khối thịt trong tay người chị gái. Cả
người nàng chỉ còn là một chấn động thổn thức đớn đau. Đứa con vẫn đứng cạnh, nắm
lấy tay mẹ, đôi mắt ngây thơ, ngơ ngác, tội nghiệp.
Và ngay vào giây phút đó, Tích cũng thấy hai tròng mắt mình
mọng nước, sống mũi nồng cay. Chàng thương Lộc, thương người góa phụ trẻ,
thương đứa con ngây thơ bây giờ đã trở nên côi cút mà vẫn chưa hiểu được chút
gì về nỗi chia lìa, thương cái bào thai trong bụng mẹ chưa kịp nhìn thấy cha
trước lúc chào đời. Cuộc chiến tranh này mỗi ngày đã lấy đi bao nhiêu người như
thế? Đã có biết bao nhiêu cảnh vĩnh quyết như Tích đang chứng kiến hôm nay mà
trước kia chàng chưa bao giờ chứng kiến và nhận thức đầy đủ? Tại sao đất nước
này mà chàng vô cùng yêu mến lại phải khốn khó lâu dài đến thế? Người ta giết
nhau vì cái gì? Vì tranh nhau hơn thua về một đường lối đưa con người đến hạnh
phúc? Chua xót làm sao!
Linh cữu đã nằm yên dưới hố sâu, và bây giờ những nhát cuốc
lại vang lên, những xẻng đất được quẳng xuống lấp mặt quan tài. Tích cầm một nắm
đất quẳng xuống hố đang được lấp đầy, như gửi một lời chào từ biệt tiễn người
ra đi. Rồi mặt đất bằng trở lại. Không còn nhìn thấy bóng hình anh đâu nữa. Anh
đã nằm sâu trong lòng đất bao dung. Mọi người cúi đầu nghe vị cao tăng đọc bài
chú. Tích cũng cúi đầu, và trong tiếng mõ vang lên đều đều và tiếng tụng kinh
chậm rãi của vị hòa thượng, chàng thấy tâm trí xao động lên lời độc thoại của
mình với người vừa nằm xuống.
“Anh Lộc, chắc anh không thể hiểu được rằng tôi quý mến anh
và xúc động về cái chết của anh đến như thế nào. Chúng ta cùng chung một thế hệ,
thế hệ sinh ra trong chiến tranh, lớn lên trong chiến tranh. Thực tế chiến
tranh đã là một phần của cuộc đời chúng ta, như cơm ăn áo mặc. Khi chúng ta đến
tuổi ý thức, thì chiến tranh đã ngày càng mở rộng. Những người cùng chung một
dòng máu đã lao vào cuộc chiến đấu mà không có thời giờ để suy nghĩ, nhận định.
Tôi được may mắn hơn anh, vẫn còn ít nhiều đứng ngoài lề bom đạn. Còn anh thì sống
với bom đạn hằng ngày, sống với những tàn bạo của lửa thù từng giây từng phút.
Tôi chắc chắn một con người như anh không bao giờ có cái thú độc ác nhìn người
khác khổ đau, chứ đừng nói đến tiêu diệt sự sống của họ. Vậy mà anh cũng chẳng
làm gì khác được. Anh vẫn phải khoác vào người bộ quân phục, xông pha trong chốn
lửa đạn, ở đó tàn sát đơn thuần là một bản năng tự vệ. Chắc chắn anh cũng đã có
những giờ phút băn khoăn, thắc mắc về một thực tế tàn độc như thế. Chúng ta
không hiểu tại sao cuộc chinh chiến này đã phải diễn ra trong cái tàn khốc như ở
mức độ hiện nay. Chúng ta như người vào giữa bộ phim mà phần đầu không được coi
nên không thể hiểu nguyên ủy câu chuyện. Điều độc địa là chúng ta không chỉ xem
phim. Chúng ta đồng thời phải là những diễn viên bất đắc dĩ, nhưng vẫn phải gắng
hết sức mình mà làm tròn nhiệm vụ để được tồn tại.
