Tôi nhận được
thư điện tử của thầy Bùi Thế Dũng, vắn tắt và khách sáo: “Cô Thúy, tôi sẽ sang
Bỉ vào tháng Chín. Tham gia ban giám khảo cuộc thi guitar quốc tế Cung Ðàn Mùa Xuân (Printemps de la Guitare). Tôi sẽ thông báo khi có tin tức cụ thể.
Dũng”. Tôi trả lời thư, vắn tắt và khách sáo, cho “môn đăng hộ đối” với thầy:
“Rất vui mừng khi nghe tin thầy qua Âu châu. Sẽ sắp xếp để gặp thầy”. Rồi tôi
nghỉ phép thường niên, gần bốn tuần lễ. Trước khi đi xa, tôi làm thông báo vắng
mặt, để khi ai gởi thư đến, biết rằng, tôi không có ở văn phòng. Trong trường hợp
khẩn cấp, liên lạc đến Michael, là đồng nghiệp thay tôi. Tôi cho Michael địa chỉ
hotmail của tôi, phòng trường hợp cần
kíp liên lạc. Michael biết ý tôi, cười nói:
-Chỉ khi nào ngân hàng Mỹ “nuốt” ngân hàng mình, mới liên lạc với Thúy. Nói Thúy ở luôn bên Mỹ cho tiện. Ngoài ra, cứ xem như Thúy nghỉ hè trên hoang đảo, không có điện.
Tôi về lại
Ðức sau mấy tuần rong chơi xứ Cờ Hoa. Còn lại vài ngày để dưỡng sức... sau khi
nghỉ hè. Nhận được email của Michael.
“Thúy ơi, đi chơi vui không? Tôi nhận thư của một người Việt. Tôi chẳng hiểu gì
cả. Nhưng đoán là gấp và quan trọng, vì người gởi đã chuyển cho tôi. Tận hưởng
những ngày nghỉ còn lại đi nhe. Michael”. Tôi đọc thư thầy Dũng gởi về địa chỉ
của Michael. Thư dài hơn và bớt khách sáo. “Thúy ơi, tôi sẽ đến Bruxelles vào
ngày 04 tháng Chín. Chương trình thi kéo dài đến 20 tháng Chín. Chấm thi xong,
tôi được tự do đi bụi. Nếu được, các cô sắp xếp cho tôi chương trình đến thăm
hai bác và cả nhà. Chở tôi đến một tiệm sách thật lớn, quẳng tôi ở đó nửa ngày.
Cho tôi ăn thử các món đặc sản của Ðức và uống bia Ðức. Hẹn gặp lại. Dũng”. Tôi
vội vã trả lời thầy và liên lạc với chị em trong nhà báo “hỉ tín”. Một người học
trò cũ của thầy, Tiến, liên lạc với tôi để kết hợp chương trình khi thầy sang Ðức.
Tiến gởi cho tôi thông tin về cuộc thi Cung Ðàn Mùa Xuân. Thầy Bùi Thế Dũng
sang Bỉ tham gia ban giám khảo. Ðây là một trong những cuộc thi guitar lớn, dành cho các nghệ sĩ guitar khắp nơi trên thế giới. Ðọc các
bài báo viết về thầy, tôi càng nể thầy hơn. Tôi tiếc, không nghe được bài phỏng
vấn thầy trên đài BBC. Tôi khoe với bạn đồng nghiệp về thầy Dũng và “nổ” rằng,
tôi đã một thời là học trò của danh cầm này. Bạn bè ở quê nhà kể cho tôi nghe,
rằng, thầy Dũng ở Việt Nam bây giờ nổi tiếng lắm, học trò của thầy đem chuông
đi đánh xứ người rất đông.
Tôi về Việt
Nam mấy lần, mà không hữu duyên, nên không gặp thầy. Tôi đến Sài Gòn, thầy ở Hà
Nội, hoặc ngược lại. Mãi lần vừa rồi, tôi một hai nhờ người liên lạc với thầy
Dũng. Tôi nhất định phải kiến kỳ hình sư phụ sau bao nhiêu năm. Khi tôi đến, thầy
đang dạy hai học trò. Thầy Dũng tiếp tôi với khoảng cách vừa phải. Thầy phải giữ
uy với học trò chứ. Thầy giới thiệu, tôi là học trò của thầy cách đây mấy chục
năm. Bây giờ thành đạt. Ði khắp năm châu, bốn bể. Thầy đưa cho tôi xem những tờ
chương trình hòa nhạc tự tay thầy vẽ kiểu và trình bày. Thật mỹ thuật. Hồi xưa
tôi đâu biết thầy khéo tay như vậy. Thầy Dũng nhìn tôi như một doanh nhân thành
công nơi xứ người. Tôi hơi buồn buồn. Thầy không hỏi tôi có còn chơi đàn không.
Mặc dù tôi sợ câu hỏi đó, vì biết mình không có câu trả lời thích hợp. Tôi ra
Hà Nội. Thầy gởi gắm tôi cho hai học trò của thầy. Vân Thu là giảng viên Quốc
Gia Âm Nhạc. Thầy nhắn nhủ thế nào, mà Vân Thu gọi điện thoại cho tôi, gọi cô,
xưng con ngọt xớt. Thì giờ eo hẹp, tôi tiếc không đi chơi với Vân Thu được. Vân
Thu nói sẽ tạt ngang khách sạn tôi ở, để chào làm quen. Nhân viên tiếp tân gọi
cho tôi, giọng trân trọng:
-Thưa chị,
có cô Vân Thu, giảng viên Trường Âm Nhạc đang chờ chị dưới sảnh.
Tôi đi xuống
phòng tiếp tân. Một cô gái, dáng vẻ giản dị, ngồi ở salon chờ. Tôi đoán,
đó là Vân Thu. Tôi tiến lại, chuẩn bị một nụ cười. Cô thấy tôi đi tới, nhìn
thoáng tôi. Rồi quay đầu, như đang tìm kiếm ai. Tôi đến gần:
-Xin lỗi,
cô là Vân Thu?
-Vâng?
-Tôi là Ngọc
Thúy.
-Ấy chết,
chào chị, xin lỗi. Chào cô, em ngỡ cô là bạn ngang lứa của thầy Dũng. Vân Thu
lúng túng.
-Không sao
đâu Vân Thu...
Chúng tôi
trao đổi với nhau đôi câu. Vân Thu đem tặng cho tôi một dĩa nhạc độc tấu tây
ban cầm cổ điển, do Vân Thu trình bày. Là những bản tôi rất thích: Prelude của J. S. Bach, Lostios De Zaragosa của Cristobal
Oudrid... và đã từng mơ sẽ tập, sẽ chơi, và đã có lúc táo tợn mơ ngày trình diễn
nữa. Buổi tối, một học trò khác của thầy, Bích Thanh, đến đưa tôi đi chơi Hà Nội.
Bích Thanh mời tôi ăn phở Hỏa Lò, nghe nhạc, uống cà phê ở Emperor, đi mua dĩa
nhạc độc tấu tây ban cầm. Một buổi tối thú vị. Học trò của thầy Dũng ngưỡng mộ
thầy kinh khủng. Bích Thanh có dự thi trong kỳ thi Cung Ðàn Mùa Xuân.
*
Bốn chị em
chúng tôi có giờ học đàn guitar với
thầy Dũng vào mỗi thứ Bảy. Chúng tôi sắm một giá để nhạc, một giá để đàn và
đóng một cái đòn gác chân lúc chơi đàn, trông rất thiện nghệ. Chúng tôi dự định
sẽ sắm một cái Metronome đánh nhịp.
Theo sự hướng dẫn của thầy Dũng, các mầm non học đàn võ trang đến tận răng. Về
kỷ luật luyện tập, chị Thanh Tâm với chị Cẩm Thành hơi nhiều “nghệ sĩ tính”.
Hai chị thích đi nghe nhạc, ngắm đàn, hơn là tập đàn. Có lần thầy Dũng ghé nhà
chơi, tình cờ lúc đó chị Thanh Tâm đang dợt bài Stille Nacht - Đêm Thánh Vô Cùng. Ngạc nhiên vì sự kiện đặc biệt,
thầy Dũng dí dỏm:
-Ủa, tập
đàn, lỡ hư tay, làm sao rửa bát!
Ngọc Hiền
và tôi rất chăm chỉ dùi mài kinh sử. Bài tập nào cũng dợt kỹ càng. Tôi thường tập
đàn thật khuya. Thầy nói, đêm khuya yên tĩnh, mình mới nghe rõ tiếng đàn của
mình. Hàng xóm bên trái là gia đình nhạc sĩ Ngô Mạnh Thu, một nhạc sĩ trong
chương trình du ca. Gia đình nhạc sĩ và gia đình chúng tôi rất quý mến nhau. Những
năm cuối thập niên 70, nhà nhà cùng đói, đói sơ sơ hay đói meo. Thế mà nhạc sĩ
vẫn đều đặn dạy xướng âm cho lũ con thật dễ thương của nhạc sĩ: Xì, Xụt, Xíu,
Xiu, Xìu, Xịt... Mấy đứa bé, dù không đủ thực, nhưng xem ra đều vực được đạo.
Tôi chưa bao giờ cảm thấy phiền hà, khi nghe bầy nhóc tập hát. Có lần tôi được
nghe một đối thoại dễ thương kinh khủng. Một bé hỏi bố:
-Bố ơi, quả
tim và trái tim khác nhau như thế nào?
-Quả tim là
một bộ phận trong cơ thể con người, có chức năng bơm máu, tuyệt đối cần thiết
cho cơ thể con người. Ngoài chức năng đó, khi quả tim biết rung động, biết yêu,
thì quả tim trở thành trái tim.
Tôi muốn
góp chuyện thêm rằng, không có quả tim thì chết. Nhưng quả tim chỉ đơn thuần
vai trò quả tim, thì chưa gọi là sống được. Hồi đó, tôi đã thấy quá đúng. Sau
này, nghiệm lại, diễn giải đó quả là chân lý. Nghe những nhạc phẩm như: Trái Tim Không Ngủ Yên, Trái Tim Ngục Tù,
Trái Tim Mùa Ðông, Trái Tim Còn Trinh (Bản nhạc dịch, với tựa nhạc nghe rất
“ngộ”. Này hỡi con tim xinh xinh,
vì yêu quá nên tim lao đao gập ghềnh..) trong trái tim tôi cũng có chút
rung động không nhiều, thì ít. Còn nghe tới quả tim, trong trí tôi hiện lên tô
cháo lòng, thơm tiêu hành, cay sướt mướt, ăn với giò cháo quảy. Càng nghĩ nhiều
đến quả tim, lại càng muốn chết đuối trong suối... nước miếng đang tuôn ra rạt
rào. Hàng xóm bên phải là gia đình bác Hoàng, bác rất hiền. Thế mà ông Thịnh
con trai bác, khó chịu quá sức. Cây ngọt lịm, sao trái đắng nghét. Có lần tôi
đang miên man chạy nốt, đô, rê, mi, fa, sol, la, si... Ông đứng sát
vách, nói trổng:
-Ồn ào quá,
bà già phải ngủ. Mai còn đi bán hàng sớm.
Tôi chột dạ.
Ngưng ngang. Ông còn chép miệng, phì phò thở ra. Ừ, tiếng chạy nốt chẳng mang
nhạc tính nhiều. Nhưng sao ông không gõ cửa nhà tôi, rồi ló khuôn mặt đẹp trai
của ông vô. Nhẹ nhàng yêu cầu, có phải đề huề, tình lân lý vẫn đẹp. Nhà tới bốn
bóng hồng, không chừng lại có mối tình chung vách. Tôi phải chấm dứt đàn trong
đêm vắng. Tôi cất đàn, nhưng không bỏ cuộc. Lời thầy nói là khuôn vàng, thước
ngọc. Tập đàn ban ngày nhiều tạp âm lắm, mình không kiểm soát được tiếng đàn của
mình. Xóm tôi ở, không ai nuôi gà. Tôi tự nhiên đảm nhận vai trò truyền thống của
con gà trống gáy. Sáng tôi dậy thật sớm, chăm chỉ tập tremolo, là la la la... Ông Thịnh cáu lắm, nhưng có lý do nào nữa
đâu. Ðáng kiếp! Nghe tiếng ông đóng cửa rầm rầm, thấy mặt ông hầm hầm, dắt xe
trước nhà tôi là tôi có... niềm vui len nhẹ trong hồn. May, chứ con chó, con
mèo nào vô phước ở nhà ổng, chắc ông giận người, đá vật tan nát.
Tập dợt kỹ
càng như vậy, mà nhiều khi thầy Dũng đến, thầy không bắt trả bài, làm tôi tiếc
công. Thầy nói, nay không có hứng dạy, ngồi tán dóc. Thầy có cả một bụng kiếm
hiệp. Thầy kể cho mấy chị của tôi bao nhiêu là chuyện. Tôi dỏng tai, nghe lóm,
mê mẩn. Nếu “tình cờ” chúng tôi nộp tiền học, thầy mời mấy chị em ra khu rạp
hát Minh Châu uống cà phê, ăn hoành thánh. Thỉnh thoảng, thầy kêu tôi và Ngọc
Hiền lên nhà thầy ở đường Phạm Ngũ Lão học. Nhà thầy ở trên lầu, không có
chuông. Thầy dặn, đến, nhớ mang theo ít sỏi, sạn, ném lên lầu. Thầy nghe, thầy
xuống mở cửa. Có lẽ nhờ dợt như vậy, tôi được nhiều điểm trong môn ném tạ ở trường.
Trên ban công nhà thầy lổm nhổm những sạn và sỏi. Thầy còn phóng đại, kể, “May
là tôi ngủ mùng, chớ không thôi, tôi bị u đầu, sứt trán vì tiếng chuông của
khách rồi”. Nhà thầy là một thư viện nhỏ. Gia sản của thầy quá sức vĩ đại trong
mắt tôi lúc đó. Hàng dĩa nhạc xếp sát nhau, dài tưởng như vô tận. Thầy mở nhạc
cho nghe. Bài Valse số 7 của Chopin
mơ màng. Tôi đã vì bài Valse này mà
đi xem phim Với Cả Tâm Tình của Ba
Lan mấy lần. Thật ra, lần thì đi coi với bồ, đi với bạn cùng trường, bạn khác
trường, với chị, với em. Khi nghe bài The
Maiden’s Prayer hay tuyệt... vọng, tôi để hồn bay bổng, mơ có ngày thầy
Dũng dạy cho bài này. Cứ được nghe bản nhạc hay, tôi lại vẽ vời thêm nhiều giấc
mơ. Có lần hai chị em đến nhà thầy, thầy bận đi nhậu. Thầy giao nhà cho hai đứa,
bắt ngồi ở nhà thầy tập đàn, chờ thầy về. Hai chị em ngồi chờ mòn mỏi, thầy vẫn
biệt tăm.
Ngày Chủ Nhật - tranh Đỗ Tuấn Huy
 |
Vào một
ngày cuối tuần, mùa hè, chúng tôi rủ thầy Dũng đi picnic ở bờ sông Thanh Ða. Hôm đó, có mấy chị em tôi, có thầy Dũng,
có anh Vượng, người bạn cùng lớp ở trường Đại Học Sư Phạm. Tất nhiên, đi đâu
tôi cũng ôm đàn theo. Không khí thật thanh bình. Gió sông nhè nhẹ, phong cảnh hữu
tình, gia đình, bạn bè thân yêu chung quanh. Bao năm qua, bây giờ hồi tưởng lại,
tôi vẫn có thể cảm nhận được những khoảnh khắc hạnh phúc ngày xưa. Tôi chẳng ngại
sư phụ méo mó nghề nghiệp, chê đệ tử chơi chưa đúng kỹ thuật hay gì gì đó. Tôi
ôm đàn, chơi những “tác phẩm” ưng ý nhất của mình. Thời gian đó, anh Vượng lúc
nào cũng kè kè bên cạnh máy chụp hình. Anh đang theo học lớp nhiếp ảnh nghệ thuật.
Thật thuận tiện, anh thích chụp hình, tôi thích có mặt trên tấm hình. Sau đó
vài tuần lễ, tôi nghe đám bạn chộn rộn, rủ nhau lên Câu Lạc Bộ Thanh Niên, xem
hình tài tử chưa lên mà... sắp xuống. Lên tới nơi, mới hay mình thành “minh
tinh”. Số là, anh Vượng gởi tấm hình chụp hai chị em tôi ở bờ sông Thanh Ða đi
dự thi. Tấm hình có tựa đề: “Ngày Chủ Nhật”. Tôi ngồi ôm đàn, tay đang gò một hợp
âm có vẻ rắc rối, hồn như đắm trong tiếng đàn của chính mình. Chị Thanh Tâm nằm
sát bên, đầu gần như gối vào thùng đàn, đang thưởng thức từng điệu nhặt khoan.
Tấm hình được giải ba của đợt thi chụp hình nghệ thuật thành phố. Anh Vượng gởi
lời cám ơn hai chị em. Tôi vui lắm, vậy mà đôi lời ngọt ngào dễ thương cho anh,
dù có nghĩ, tôi chẳng nói cho nên hồn.
Thầy Dũng
“bắt” tôi và Hiền chơi các bài tập trong Carulli.
Hai chị em cũng thích chơi những bản nhạc Việt soạn cho tây ban cầm như Thu Vàng, Hạ Trắng. Bồ của Thanh Nga học
lớp tôi là anh Phạm Ngọc Chỉnh, có soạn nhiều bài cho guitar. Thanh Nga khoe và tặng tôi một tập nhạc có chữ ký của tác
giả. Hai chị em lén thầy Dũng tự tập những bản nhạc “tự do và trữ tình” này. Có
lần thầy Dũng đến, chúng tôi chưa kịp phi tang. Thầy chọc quê:
-Chắc có Hiền
mới chơi nhạc “sến” như vầy.
Ngọc Hiền ấm
ức trong bụng lắm, mà đành phải ngậm bồ hòn. Mỗi lần có trình diễn độc tấu guitar, thầy Dũng thông báo nhắc mấy chị
em đi nghe. Có khi thầy “chạy” cho ít cái vé mời. Lắm lúc, cuối tháng, chờ quà
từ Tây Đức mỏi mòn, chúng tôi phải nhịn ăn để tiền mua vé nghe nhạc. Hồi đó, tụi
tôi hay nghe Phùng Tuấn Vũ, Trần Toàn Minh, Trần Toàn Chí (hễ nghe đến tên này
tụi tôi không nhịn cười được). Có thời kỳ thầy Dũng hay cặp kè với anh Trần Văn
Phú, tay đàn Flamenco nổi tiếng Sài
Gòn. Anh Phú chơi kỹ thuật rất “ngầu”, nhưng thiếu chất hồn trong nét đàn. Tụi
tôi thỉnh thoảng cũng được vé mời “danh dự” của anh Phú. Học trước tôi có Hổ,
em chị Ngọc Phấn. Hổ học rất nhanh. Lúc nghe Hổ chơi Asturias (Leyenda), tôi rộn ràng muốn học cho kịp Hổ. Khi thầy Dũng
bắt đầu ghi chú các kỹ thuật bấm nốt và gảy đàn cho Variations on a Theme by Mozart, tôi vui sướng vô kể. Tiếc, tôi rời
Việt Nam khi vừa mới bắt đầu tập bài này. Tôi nguyện trong lòng, sẽ tập tiếp tục
cho hết bản nhạc đó. Bây giờ, tôi biết, chẳng bao giờ tôi có thể chơi trọn bài.
Nhìn những chùm nốt nhạc quấn quít lấy nhau, tôi chẳng biết bắt đầu từ đâu.
Lần nọ, thầy
Dũng ghé lại. Lúc đó chỉ mình tôi ở nhà. Thầy nói, vừa phổ xong hai bài hát,
thơ của Trần Dạ Từ và Du Tử Lê. Thầy với tay lấy cây đàn, hát một lèo hai bài.
Rất hay, tôi thích. Mấy ngày sau, thầy Dũng tạt qua, nói, cần lại hai bài hát,
vì lý do gì đó tôi không hiểu. Tôi tiếc ngẩn ngơ. Tôi quên khuấy, chưa kịp chép
lại, chưa kể cho mấy chị em nghe về bài hát. Tôi chỉ nhớ lõm bõm mấy câu... yêu nhau dù một thoáng, là thiên cổ tình
nhau, yêu nhau là đã biết, đời nhau mãi ngậm ngùi... ta đi trời một phương... Tôi định, khi nào thấy thầy vui vẻ, sẽ xin
thầy cho mượn chép lại. Lúc thầy vui, tôi quên hỏi. Lúc nhớ, lại thấy thời cơ
chưa thuận lợi. Mấy chục năm qua, chắc thầy chẳng còn nhớ đến hai bài hát đó nữa.
Lần khác,
thầy Dũng đến với một người lạ. Người đó trông thật nghiêm nghị. Thầy Dũng
nghiêm trang, không thoải mái như mọi khi:
-Hôm nay
Thúy cố gắng chơi cho hay nghe chưa! Anh Ngọc là đàn anh của anh đó.
-Dạ. Tôi lo
toát mồ hôi hột.
Giờ học hôm
đó sao mà dài đằng đẵng. Tôi cố gắng hết sức mình, cẩn thận từng nốt. Mắt chăm
chăm vào tập nhạc, không chừng miệng há hốc cũng có. Thầy Dũng không khen mà chẳng
chê. Ông Ngọc không nói lời nào. Tôi băn khoăn, sợ mình làm bể mặt thầy. Lần
sau đến dạy, thầy Dũng kể một cách thích thú. Thầy và ông Ngọc cười một trận đã
đời, khi quan sát tôi đau khổ đến như thế nào trong giờ học qua. Ông Ngọc không
chơi đàn. Ông là bạn nhậu của thầy. Trời ơi, gian ác đến vậy thôi. Tôi sùng thầy,
nhưng không dám hó hé. Thầy Dũng nói, nhận được sứ mệnh của bạn nhậu, nhắn với
tôi rằng, ông ấy thích tôi. Thầy Dũng hỉ hả:
-Anh cảnh
cáo Ngọc rồi. Con Thúy nó dữ lắm. Ngọc nó mặc kệ, bắt anh phải nhắn với Thúy
như vậy.
-Thúy làm
gì mà anh nói Thúy dữ? Tôi hỏi yểu xìu, thấy mình bị oan.
Sau đó,
cùng đi với chị Thanh Tâm và thầy Dũng, tôi đến nhà anh Ngọc chơi mấy lần. Trước
1975, anh đi lính, ở trại cải tạo một thời gian. Anh Ngọc tính trầm lặng. Anh
mang kính cận, ánh mắt qua làn kính thật hiền hậu. Tôi không nhớ, anh đã nói gì
với tôi. Còn tôi, hay tía lia, cũng không nhớ, tôi đã nói gì với anh. Hình ảnh
của anh Ngọc mờ nhạt trong tôi. Khi tôi rời Việt Nam, anh Ngọc tặng tôi cuốn tự
điển Anh Việt thật to. Chắc là anh phải bỏ cả gia tài để mua cuốn sách đó. Tôi
chùng lòng khi nghĩ đến điều này. Anh viết nơi trang đầu, “Ðể Thúy còn nhớ tiếng
Việt khi viết thư cho tôi”. Tôi cảm động, tự nhủ sẽ viết thư cho anh. Qua Ðức,
tôi viết rất nhiều thư, cho Ba Mạ, cho anh em và một lô bạn bè từ tiểu học lên
đến đại học... Tôi vẫn nói rành rẽ tiếng Việt, vậy mà tôi chẳng viết được cho
anh Ngọc một lá thư. Cuốn tự điển không hiểu vì lẽ gì, lưu lạc trên kệ sách của
chị Thanh Tâm. Sau này, về Việt nam, tôi mua rất nhiều tự điển. Tôi định, lúc
nào thuận tiện sẽ tặng cho chị Thanh Tâm cuốn tự điển mới, và xin cuốn tự điển
xưa về. Ngày mấy chị em rời Việt Nam, thầy ra phi trường tiễn. Thầy tặng bài Giấc Mơ Hồi Hương của thầy soạn cho guitar, “Thân tặng bốn cô học trò rất dễ
thương. Hãy luôn nhớ đến Việt Nam...”
* * *
Tôi đếm từng
ngày của tháng Chín. Tháng Mười có nhiều điều hứa hẹn. Hai cô bạn thân sẽ đến
Munich thăm tôi vào đầu tháng. Tôi quá bận sắp xếp chương trình cho hai cô bạn,
nên quên bẵng không theo dõi chuyến Âu du của thầy Dũng. Khi mới nhận thư thầy,
tôi đã phác họa sơ chương trình tiếp đãi thầy. Sẽ đưa thầy đến những danh lam
thắng cảnh của tiểu bang Bavaria và vùng phụ cận. Thời gian đó, có lễ hội bia Oktoberfest. Ðến đó, thầy sẽ thử bia và
giò heo nướng. Mấy ngày vui với bạn qua nhanh. Trong suốt thời gian đó, thầy
Dũng biến mất trong bộ nhớ của tôi. Khi hai đứa bạn về rồi, tôi vẫn còn bần thần
với nhiều tâm sự ngổn ngang và vì nhiều đêm liên tục thiếu ngủ trầm trọng. Ngọc
Hiền nhắc tôi gọi điện thoại cho thầy. Thầy hờn rồi đó. Thầy đến Ðức cả tuần lễ
rồi, chẳng thấy học trò đâu. Đệ tử đắc tội quá. Thầy mở đầu bằng câu chào:
-Thúy đấy hả?
Sao? Trán có còn dồ như xưa không?
-Trời ơi!
Ngày xưa dạy, thầy đã đì trò. Bây giờ cũng chưa tha. Mà phải gọi anh Dũng là gì
cho phải đạo đây. Ðại sư phụ hay sư tổ?
-Thúy gọi
sao, tôi nghe vậy.
Tôi bắt đầu
chiến dịch… vừa ăn cướp, vừa la làng:
-Trời ơi!
Cuối tuần rồi, bị ăn một chầu thịt thỏ, tức bụng gần chết!
-Giời đất!
Ai mà to gan dữ vậy, dám cho Thúy leo cây?
-Thì ai trồng
khoai đất này! Anh Dũng hứa sẽ đến Munich. Mà nghe nói, dọc đường gặp bạn nhậu.
Vui quá, nên không thèm đi đâu nữa phải không? Ðệ tử tiếc công chuẩn bị bao
ngày để tiếp đón sư phụ.
-Xin lỗi
nhé. Tôi đâu có biết là Thúy có sắp xếp để gặp tôi đâu.
-Anh Dũng
biết không, một chương trình cực kỳ hấp dẫn. Sẽ đưa anh Dũng đi Salzburg, đi
thăm lâu đài Neuschwanstein, Linderhof, Nymphenburg. Theo như yêu cầu của anh
Dũng, sẽ mời anh Dũng thưởng thức bia của vùng Bavaria và món giò heo nướng ăn
với bắp cải chua. Tuần rồi ở Munich là hội bia tháng 10. Anh Dũng chắc đã nghe,
đó là hội hè vui chơi lớn nhất thế giới. Năm nay có 6 triệu người đến Munich để
dự. Vậy mà anh Dũng lại không là một phần 6 triệu... Tôi hăng hái vẽ.
-Thôi,
thôi, đừng có kể thêm. Tôi tiếc đứt ruột. Có ai nói cho tôi biết về chương
trình này đâu. Tôi mê Munich từ ngày xưa lận. Mơ ngày đến Âu châu, nhất định phải
đến Munich.
-Chớ không
phải anh Dũng có bạn, quên trò sao? - Tôi bày đặt hờn mát. - Khi nghe tin anh
Dũng qua Âu Châu, Thúy vội vàng liên lạc. Tưởng mình chiếm được tiện nghi. À,
phải trong kiếm hiệp người ta nói vậy không?
-Ừ, đúng rồi.
Ối giời, bây giờ cũng biết đọc kiếm hiệp hả? Tôi tưởng Thúy thành người Ðức chỉ
biết đọc Goethe, Hesse thôi chứ.
-Ðâu có,
nói tiếng Ðức vẫn sặc mùi nước mắm. Máu Việt bảo đảm một ngàn phần trăm. Tôi lại
dở bổn cũ. Anh Dũng có nhớ Quách Tĩnh hỏi Châu Bá Thông, có phải ai họ Hoàng là
thông minh không?
-Nhớ chứ
sao không!
-Thúy cũng
họ Hoàng đó.
-Biết rồi,
biết rồi! Bao nhiêu cái khôn lanh của thiên hạ, hồi đó Thúy lấy hết, mà bây giờ
vẫn còn giữ. -Thầy đổi đề tài. -Tôi thích những đoạn tả tình trong kiếm hiệp,
thơ mộng hết sức.
-Dạ, ví dụ
như lúc sư cô Nghi Lâm săn sóc Lệnh Hồ Xung. Lúc cô thấy sao băng, cô mơ ước...
Trúng đài của tôi rồi, đoạn này tôi mới đọc cách đây mấy tuần, tôi mở máy.
-Ừ, đọc đến
đấy tôi cảm động muốn khóc luôn đó. Này, cho hay nhé, tôi cũng là Lệnh Hồ Xung
đó.
-Thiệt hả!
-Tôi kéo dài giọng. Nhớ ông thầy mình hồi xưa lẻ bóng triền miên. Không biết tại
kén hay ế. - Lệnh Hồ Xung có Nhạc Linh San, Doanh Doanh... Mà Thúy nhớ Lệnh Hồ
Xung đâu có bệnh hoang tưởng đâu. Tôi tung chưởng, cơ hội hiếm hoi để đáp lễ
ông thầy “hắc ám”.
-Tôi có
Doanh Doanh chứ. Thầy Dũng lúng túng đỡ đòn, đổi đề tài. Thế này nhé, ngày mai
tôi xuống Munich. Thúy đi làm ra, mình rủ nhau, chén thầy, chén trò một bữa
nhé. Rủ ông xã Thúy đi chung luôn. A, mà ông xã Thúy người Ðức hay người Việt?
-Dạ, phu
quân của tại hạ là chàng trai nước Việt hẳn hoi.
-Giời ơi,
ông ấy to gan thật. Ðây, tôi đọc cho Thúy số điện thoại cầm tay của tôi, để
Thúy liên lạc nhé.
-Dạ, anh
Dũng đọc đi. Mà khó quá, gọi anh Dũng thì được, nhưng xa xôi như vầy làm sao vừa
gọi, vừa cầm tay được?
-Giời ơi,
cô này. Khiếp quá! Ðấy, ngày mai nhé.
Tôi nghe có
tiếng nói của Tiến vọng từ xa.
-Từ Cologne
đến Munich hơn 700 cây số lận, thầy ơi.
Tôi chưa kịp
tỏ nỗi âu lo của tôi, thì học trò của thầy đã nói rồi. Thầy Dũng như chợt tỉnh
giấc:
-Xa quá,
Thúy ơi, đi bao giờ mới tới. Thôi, kiếp sau vậy.
Thôi, vậy
là dịp này không gặp được thầy. Vợ chồng Ngọc Hiền thu xếp chạy lên nhà Tiến,
đón thầy về thăm Ba Mạ và đi chơi Frankfurt. Trước khi đi, Ngọc Hiền đã cẩn thận
dẹp vào nhà kho cây đàn guitar ngày
xưa đem từ Việt Nam qua. Chúng tôi mang qua hai cây đàn, đặt làm ở ông Nguyễn
Văn Tâm. Hai năm đầu đàn còn giữ tiếng. Sau đó, cần đàn bị cong nên không xài
được nữa. Tôi lấy một cây đàn về, những dây đàn đã chùng, tiếng đàn bị hư hẳn.
Tôi lấy bó hoa cưới đã phơi khô, gắn lên đàn, thành một món trang trí có ý
nghĩa. Cây đàn, dù vẫn còn hình dáng của nó, nhưng đàn lùi vào sau, chỉ là biểu
tượng của một đam mê ngày xưa. Bó hoa, biểu tượng của hôn nhân, của bổn phận đứng
trước. Hoa và đàn cùng nhau là vật trang trí đẹp trong nhà và trong đời tôi.
Tôi nhớ một bản nhạc ngày xưa tôi đã thương: người ơi, tôi thường hay muốn biết với tình hoa thắm thiết, yêu tôi hay
yêu đàn... Yêu hoa, yêu đàn và yêu tôi.
Thầy đến
nhà, như mọi người, thích xem phòng này, phòng kia của nhà. Cuối cùng thầy đảo
mắt qua nhà kho, sắp sửa chấm dứt chuyến “tham quan”. Thầy chợt thấy góc nhà có
vật gì trông tựa như một nhạc cụ. Méo mó nghề nghiệp, thầy bước lại gần để nhận
diện. Ngọc Hiền không biết làm sao để cản “bước tiến” của thầy. Không biết thầy
cố nén tiếng thở dài, hay nén tiếng cười phì, khi thấy số phận của cây đàn bỏ
quên của cô học trò ngày xưa.
Thầy gởi tặng
trò Ngọc Thúy và trò Ngọc Hiền mỗi đứa một con búp bê bằng gỗ, một trai, một
gái. Sản phẩm làm bằng tay do học trò của thầy làm. Biết được xuất xứ của món
quà, tôi cảm động. Tôi đề nghị với Ngọc Hiền, mình sẽ thay phiên nhau trưng đủ
cặp búp bê. Chứ chia uyên, rẽ thúy hai con búp bê tội nghiệp. Hai con búp bê
bên nhau, dễ thương ghê, đứng chụm đầu trên kệ sách của tôi. Năm nay tôi trưng,
sang năm đến phiên Hiền. Nếu Ngọc Hiền không nhớ nhắc, có lẽ tôi sẽ giả bộ
quên.
*
Tôi ghé tiệm
chị bạn người Việt cắt tóc. Trong lúc ngồi chờ, tôi bâng quơ lật tờ báo Văn Nghệ.
Tình cờ, tôi gặp bài viết ngắn, nói về bối cảnh lịch sử của bài thơ Hồ Trường. Hơn hai mươi năm trước, lần đầu
tiên nghe thầy Dũng đọc bài thơ đó, tôi đã cảm ngay và vội vàng chép lại. Tôi
thích bài thơ, nhớ mấy câu: Trời đất mang
mang, ai người tri kỷ,/ Lại đây cùng ta cạn một hồ trường. Tôi không hiểu
rõ tựa bài thơ. Lúc đó, tôi không dám hỏi thầy Dũng. Sợ thầy làm le, chê là con
nít, không cắt nghĩa, mà còn chọc quê nữa. Tôi vội vàng lục túi xách, tìm bút
giấy. Hí hoáy ghi chép. Hai chữ Hồ Trường mượn ý từ hai câu thơ Ðường:
Túy
túy càn khôn đại, Hồ trung nhật nguyệt trường.(Khi say trời đất rộng, trong bầu
ngày tháng dài). Tờ giấy quá nhỏ tôi phải viết chữ li ti. Chồng chị bạn,
nói:
-Chị Thúy
chép thơ đấy à? Chị có vẻ thích thơ quá nhỉ.
-Dạ. Tôi hi
vọng anh ấy sẽ nói, đại khái là: “Chị cứ giữ tờ báo đi.”
-Vâng, chị
cứ chép tự nhiên nhé. Anh ta đã dập tắt hy vọng mới vươn lên của tôi.
Thôi thì
thôi thế, tôi cặm cụi chép tiếp. Tôi gởi email
cho thầy Dũng. Hỏi, thầy còn nhớ bài thơ Hồ Trường không. Thầy bảo: “Còn nhớ chứ,
tôi thích bài thơ ấy dễ sợ. Nhưng không nhớ hết”. Tôi hơi ngạc nhiên, thầy Dũng
có óc quan sát sắc bén và trí nhớ thuộc loại đáng nể. Tôi viết ngắn ghẹo thầy,
chắc tam thi não thần đan đang ăn mòn trí nhớ của thầy. Thầy phải tìm Doanh
Doanh xin thuốc giải. Chắc thầy “quê một cục” nên không nghe trả lời, trả vốn
gì cả.
Tôi không
nhớ rõ lần cuối cùng mình ôm đàn cách đây bao nhiêu năm rồi. Lần nọ, khi Bê,
còn ở tiểu học, có bạn đến chơi. Xavier mân mê cây đàn, hỏi, phải Bê chơi đàn
không. Bê nói:
-Không, Mẹ
tao chơi.
Xavier ngạc
nhiên:
-Cô chơi được
à? Cô đàn con nghe đi.
Tôi lấy đàn xuống.
Chơi bài Valse số 1 và bài Rondo số 7. Trước đó đã lâu, tôi chẳng hề
đụng đến cây đàn. Tôi chỉ còn chơi theo phản xạ, chứ không đọc được nốt nữa.
Xavier trầm trồ. Bê hãnh diện. Tôi rủ Bê học đàn guitar, ấn tượng còn đó, Bê thích ngay. Nhưng sau đó, Bê hẹn lần, hẹn
lữa. Rồi thôi, chồng tôi không thích nghe bàn nhiều về đề tài này. Tôi có lúc
mơ học chơi dương cầm. Chẳng hiểu sao, tôi cứ tin rằng, mình sẽ học được một nhạc
cụ khác. Giấc mơ dương cầm tôi đã ôm ấp từ mấy năm trước. Lúc đó tôi tập tễnh
“hoạt động” trong thị trường chứng khoán. Một đồng nghiệpt ra vẻ là tay đen đỏ
rành rẽ, ba hoa:
-Thúy biết không,
Munich Re là hãng ruột của tui đó. Tui đầu tư, từ từ lên vốn. Không chừng có
ngày thành nhà giàu. Hồi nào không thấy tui vô đi làm là biết ha.
Tôi nghe theo mấy
tên đồng nghiệp cùng phòng, cũng mua này, bán kia. Thánh nhân đãi kẻ khù khờ.
Tôi rủng rỉnh đồng ra, đồng vào. Khi tiền gần đủ mua cây đàn, chúng tôi quyết định
mua nhà. Tôi tạm đẩy giấc mơ của mình vào một xó xỉnh nào đó. Mua nhà xong, phải
sắm sửa tí tí. Chúng tôi vẫn đi nghỉ hè ở đây, kia, năm châu, bốn bể. Giấc mơ
ngoan ngoãn nằm chờ. Mỗi khi thấy mấy đứa cháu chơi đàn dương cầm, tôi nhớ đến
giấc mơ của mình. Ông anh rể rủ, chơi bạo, ra tiệm mua trả góp. Tôi nhát gan,
không dám. Tôi vẫn mua bán cổ phần, trích ra một phần cho giấc mơ dương cầm của
mình. Thị trường chứng khoán đang trải qua những bất trắc lớn. Ðàn dương cầm
trong mộng của tôi cứ ít dần phím đi. Thu nhỏ thành phong cầm, khẩu cầm. Tôi
không dám nhìn vào con số tài sản chứng khoán của tôi. Ðàn dương cầm giờ đây chỉ
còn là một ống sáo mộc mạc, đơn giản. Tôi tự an ủi mình, nghe tiếng sáo thiên
thai, chờ ngày thị trường chứng khoán bình phục, ống sáo sẽ hoá thân thành
dương cầm.
Bỏ
quên- Tranh Nguyễn Đức Tuấn Đạt
Khi chăm
chút kho “tài sản tinh thần” của tôi, tôi đã ngồi thừ người rất lâu, nhìn những
bài tập cũ trong Carulli, Carcassi. Tôi bồi hồi, mân mê những bài nhạc tôi chép
và có ghi ký hiệu kỹ thuật đàn của thầy Dũng: My Way, Lágrima, Menuet, Variation... Ừ, tại sao tôi phải đeo đuổi
điều gì quá xa tầm tay mình. Ðương nhiên, ai cũng cần có một giấc mơ lớn để ấp ủ.
Nhưng tôi vẫn còn giấc mơ dù nhỏ, mà rất đẹp đây chứ. Tôi nhớ, tôi đã có lúc
yêu đàn guitar ghê lắm. Ðam mê đó chỉ
nguội, chứ chưa tắt trong tôi. Lần nọ, đi uống cà phê với thầy Dũng ở đường
Trương Minh Giảng. Tiệm cà phê có trưng một bức tranh cây đàn guitar bị nhện giăng. Không hiểu tại
sao, vừa thấy bức tranh, tôi thích ngay. Cây đàn ở nhà chúng tôi thuở đó, một hạt
bụi cũng chẳng có cơ hội bám, vì bao nhiêu tay đàn thay nhau nâng niu. Anh Vượng
nói, thích tặng tôi món quà. Tôi mừng quá chừng, dẫn anh đến tiệm cà phê, chỉ bức
tranh. Không biết sau đó anh Vượng có phải ngồi đồng ở tiệm để ngắm “người mẫu”
không. Tác phẩm của anh thật đẹp. Bức tranh anh Vượng tặng treo ở nhà cho đến
khi tôi rời Việt Nam. Mấy chục năm qua, hình ảnh của cây đàn nhện giăng vẫn còn
trong trí nhớ của tôi. Ở Ðức, lúc nào trong nhà tôi cũng có cây đàn guitar. Lâu lâu, tôi đem đàn xuống lau bụi.
Cây đàn trong phòng khách nhà tôi sạch bóng. Nhưng cây đàn trong hồn tôi phủ đầy
bụi và nhện giăng chằng chịt. Ngày nào đó, tôi sẽ cẩn trọng phủi đám bụi dày, gỡ
những dây tơ nhện. Tôi sẽ gảy nhẹ, thật nhẹ những nốt nhạc cũ, đánh thức đam mê
ngày xưa của mình. Tôi sẽ, tôi sẽ... Có lẽ, tôi sẽ đi lại từ đầu. Tôi sẽ tập bản
số Một, số Hai... Tôi sẽ náo nức, khi sắp sửa tập đến bài số Chín, số Mười Một.
Nhạc điệu của bài Mười Bốn vẫn mồn một trong tôi. Bài Ba Lăm cũng tuyệt vời. Và
“đại tác phẩm” My Way của tôi nữa.
Tôi biết, tôi sẽ không nâng niu phím đàn với tất cả tâm tình như cách đây hơn mấy
thập niên. Nhưng tôi hy vọng, chút đam mê cung đàn còn sót lại đâu đó trong
trái tim lắm ngõ, nhiều ngách của tôi, sẽ giúp tôi tìm lại tôi. Tìm lại vài nét
hình bóng yêu đàn của tôi ngày xưa.
Hoàng Quân
Trích lời
ca trong nhạc phẩm:
