Bạn tôi,
Bạn có
thấy mạng xã hội hôm nay giống như một đại dương? Tất cả những gì có khả năng
trôi dạt và dễ bám đều ở trên bề mặt của của nó, và phần còn lại nằm trong thẳm
sâu bao la, với vô vàn điều không thể tỏ bày.
Bạn và
tôi cũng đang sống cùng dòng chảy timeline trên Facebook, mọi thứ ào ạt trồi
lên như tư duy của thế giới sống chung quanh. Cái gì không bám lại được trong
trí nhớ con người sẽ dạt đi, nhường chỗ cho những cái mới hơn ập đến, níu kéo,
thu hút mắt nhìn.
Và có những
thứ trên dòng thời gian đó trôi đi, khó lòng tìm lại được, dù chỉ là trong
khoảng khắc. Một người bạn của chúng ta kể rằng cô ấy đã trượt dài trên màn
hình để tìm lại một trích dẫn rất hay vừa thấy, nhưng không bao giờ gặp lại.
Thời gian thật tàn nhẫn, và sự bàng quan của con người với mẫu trích dẫn đó
cũng là nguyên nhân nhấn chìm nó vào lòng đại dương quên lãng. Ngập trong những
thông tin nhộn nhịp của đời sống vô nghĩa, cô bạn ấy tuyệt vọng tìm kiếm như
một kẻ bơi lặn quẩn quanh dưới đáy nước.
Trên
timeline của Facebook tiếng Việt, dòng thời gian luôn níu kéo người ta với
những chuỗi thông tin về người mẫu bán dâm, về đánh ghen, về cướp giật, ảnh lộ
hàng… Thật đáng ngạc nhiên khi có những người mẫu, ca sĩ chỉ cần chụp một ảnh
selfie, đã có hàng ngàn like và lời bình luận na ná nhau. Thậm chí, những người
có tên tuổi cũng tìm cách lôi kéo khách đến nhìn bằng mọi kiểu viết, tội nghiệp
như một cô gái điếm về già, hối hả của G.Marquez. Nếu Facebook là biển, thì bề
mặt của nó luôn chở đầy những tạp chất gớm ghiếc và ô nhiễm của thời kỳ cố phát
triển với xa hoa ngu ngốc. Timeline đó đủ để giới thiệu tính cách Việt và mối
quan tâm của người Việt ở thế kỷ 21.
Trong vài
năm gần đây, Facebook Việt đã khai sinh một xu hướng ngôn ngữ mạng rất mới. Một
loại ngôn ngữ kêu vang với ảo từ và lừa mị. Người đọc chưa kịp biết về nội dung
thì đã bị hối thúc đọc bởi những chữ nghĩa kiểu như “bàng hoàng”, “lặng người”,
“trắng muốt”, “đê mê”… Người ta bơi trên internet cùng với những lổn ngổn tạp
chất do chính mình thải ra và vui cười thỏa mãn, dĩ nhiên không quên like.
Vậy mà
mới đây, bản tin về ngư dân Việt bị tàu Trung Quốc công khai đâm thẳng vào, phá
nát, không màng tính mạng con người, lại chỉ trôi qua, rồi mất hút lặng lẽ như
mẫu tin quý mà cô bạn tôi vật vã vì không còn thấy nữa. Bản tin trên báo Nhà
nước có cái tựa mạnh mẽ chưa từng thấy “Đâm vỡ tàu cá, Trung Quốc cố ý giết ngư
dân Việt Nam” đã lặng lẽ trôi qua, chìm dần dưới những câu chuyện về hotgirl
chụp bán nude, về dàn siêu xe của đại gia. Cái sống cái chết được bày ra hiển
hiện chân thực. Cái ác và âm mưu với quê hương mình cũng phô bày không ngại
ngùng trước mắt, nhưng dường như vẫn không níu kéo được cái nhìn của con dân
Việt hôm nay. Người Việt quan tâm nhau trong thế kỷ này thật lạ lùng. Khi có ngư
dân không may bị chết vì bão trên biển, luôn có những chương trình từ thiện ồ
ạt đổ về, tươi cười chụp ảnh ghi nhận. Nhưng khi người đi biển luôn bị cướp, bị
hại, bị giết vì kẻ xâm lược thì những cái Like cũng không buồn ghé đến. Người
ngư dân nếu chết, thì 2 lần bị nhấn chìm. Một lần ở biển sâu, một lần nữa giữa
lòng nông cạn của đồng bào mình.
Những
điều đó, những điều nguy nan và rất thật.
Carlos
Ruiz Zafón, nhà văn Tây Ban Nha, có ghi rằng số phận đứng đâu đó bên ngoài đời
bạn, nó không đi tìm bạn, mà chính bạn là người đi tìm nó. Xã hội Việt Nam hôm
nay có những dòng người quen đi tìm số phận bằng phẳng và cầu an cho chính mình
bằng cách lược bỏ những nỗi đau của đồng loại, dù nó hiển hiện ngay trước mắt
mình. Một xu hướng tâm thần phân liệt tự chữa trị cho mình bằng cách giải phẫu
tập thể khỏi những điều rất gần với mình. Thế nhưng bạn có bao giờ đứng ra xa
và nhìn thấy rằng một xã hội như vậy, có phải không khác gì một bệnh viện khổng
lồ với đầy những kẻ thương tật tinh thần?
Bản tin
hoảng hốt về vấn nạn trên biển Đông, cho biết tàu đánh cá ĐNa 90152 TS có 10
ngư dân bị tàu sắt Trung Quốc cố tình đâm chìm để giết chết, trong đó có người
chỉ vừa 20 tuổi. Và đây chỉ là hành động mới nhất trong một loạt âm mưu nhẫn
tâm của Trung Quốc, thế nhưng sự phẫn uất từ người Việt hôm nay dường như còn
ít hơn chuyện một cô gái đẹp té xe trên đường mà không có người đến đỡ giúp.
Những ngư
dân Việt hôm nay cũng phải chọn một số phận là lênh đênh trên biển, giành giật
ý thức chủ quyền với súng đạn và tàu lớn của Trung Quốc, cũng như chấp nhận số
phận của họ bị thờ ơ từ đồng bào mình. Nếu có chết, số phận của họ là linh hồn
lưu lạc dưới đáy biển sâu, nơi những nén hương thắp bên mộ gió sẽ không bao giờ
với tới được.
Thật
buồn, trong những ngày tháng an nguy của quê nhà, nếu chúng ta muốn tìm đến,
chia sẻ nỗi đau đồng loại mình – chúng ta phải vất vả xô ra những thứ ô nhiễm
trên bề mặt đại dương, vùng vẫy giữa những điều ngớ ngẩn của xã hội đang học
đòi hưởng thụ – và lặn xuống để nhìn thấy. Bạn có cảm thấy như tôi, chúng ta
đang vùng vẫy trong cuộc sống, mà như đang chìm dần trong vũng lầy ngu dại?
Tuấn
Khanh,
Sài Gòn 20/05/2015
Sài Gòn 20/05/2015
