Tôi làm cái nghề phải khóc.
Đó không phải là nghề diễn
viên điện ảnh hay kịch nói.
Chỉ là giới thiệu sách. Những
cuốn sách được tôi đọc rồi viết tóm tắt thành một bản tin ngắn. Đủ để biết sơ
lược nội dung cuốn sách, tiểu sử tác giả.
Có nhiều cuốn sách về Chiến
Tranh Việt Nam.
Rất nhiều!
Vâng, đất nước tôi đã trải qua
hàng ngàn năm chinh chiến, nhưng không có cuộc chiến nào bi thảm bằng cuộc
chiến nồi da xáo thịt Bắc-Nam mà kết quả là thảm trạng chết chóc, tù tội, và
hậu quả đau thương kéo dài tới tận khi tôi gõ những dòng chữ này.
Tôi đã chẳng khóc trong 10 năm
sống dưới chế độ Cộng Sản. Lúc đó, tôi là một đứa trẻ mới lớn, hồn nhiên tràn
đầy nhiệt tình với lý tưởng xây-dựng-đất-nước-đã-hết-chiến-tranh.
Ôi, đứa nhỏ có biết gì về
chiến tranh đâu mà biết hết hay không hết!
Có biết gì về người lính đâu
để biết gì là chết hay không chết .
Để rồi bây giờ, đọc những dòng
thơ mà rơi lệ.
Bây giờ cỏ đã xanh và
đất đã khô
bây giờ người đã xa và người
đã quên
không ai còn thì giờ để nhớ hoài về một cái chết
không ai còn thì giờ để nhớ đến một người đã chết
phải thế không – phải thế không Hoài Lữ?
bây giờ thịt đã tan và xương đã mục
thịt và xương nào có nghĩa gì đâu
khi đời người giá trị bằng viên đạn ba đồng năm cắc
phải thế không – phải thế không Hoài Lữ?
bây giờ cỏ đã mấy lần xanh, gỗ
đã mục và áo quan đã cần phải được thay
và mày cũng muốn yên thân (ngậm
bồ hòn mà yên thân)
vì đời đã xa và đời đã quên
phải thế không – phải thế không Hoài Lữ?
(trích "Nói Với Anh Hùng"
– Du Tử Lê)
Bài thơ được làm từ năm 1965. Vẫn
chưa phải là năm khốc liệt nhất. 1968, 1972, 1975, và thêm nữa … 1989 … và thêm
nữa …. thêm đến bao giờ?
Tôi không thích khóc chút nào, mắt
tôi không thể khóc thả dàn như hồi mới lớn. Khóc nhiều sẽ đau mắt, sẽ nhức đầu.
Cần làm như Nguyễn Khuyến "tuổi già hạt lệ như sương, hơi đâu ép lấy hai
hàng chứa chan". Vậy mà sao tôi cứ khóc mùi mẫn?
Nước mắt nhiều hơn khi sách đọc
nhiều hơn.
Ban đầu, vài cuốn sách, không đủ để
nhìn thấy, không đủ để cảm nhận. Càng đọc thêm, vỡ ra, càng đọc càng thấy mọi
thứ dần sáng tỏ. Những dáng người, như mọc lên dần dần, đủ hình đủ dạng, đủ tâm
tư, đủ tình cảm. Bức ảnh chỉ ba chiều mà chất chứa ngàn thương đau.
Tôi nghĩ tới những người anh, những
người chị.
Có chị vừa mới đính hôn, chưa được
gần chồng đã phải chôn chồng.
Cô Gái ấy cùng với cha mẹ hai bên
đến nghĩa trang, chứng kiến an táng người yêu là trung úy thuộc binh chủng Biệt
Động Quân vào ngày 27 tháng 4 năm 1975. Cô Gái ấy nói rằng, hai bên gia đình đã
chuẩn bị xong lễ cưới của cô với chàng trung úy vào đầu tháng 5 năm 1975,
nghĩa là chỉ vỏn vẹn đúng một tuần lễ sau đó. Nỗi buồn quá lớn, nỗi buồn
của người con gái chưa về nhà chồng mà chồng đã hy sinh! Tang lễ xong, gia đình
hai bên rời khỏi nghĩa trang, nhưng Cô trốn ở lại để được ngồi yên bên mộ người
chồng sắp cưới của cô. Cô Gái tâm sự:
"Từ ngày 27 đến ngày 30 tháng 4
năm 1975, xe nhà binh chở xác về nhiều lắm. Thân nhân tử sĩ, cùng với những
người dân chạy vào nghĩa trang để trốn Việt Cộng. Lúc đó nghĩa trang bị
mất điện, xác tử sĩ bốc mùi, người dân tiếp tay với quân nhân và một ông chuẩn
úy còn ở lại, cháu cũng có mặt, cùng nhau đào hố chôn chung đến mấy chục người
vào chiếu ngày 30 táng 4 năm 1975. Một vài xác mà thân nhân nhận ra được, tự
động vào kho lấy quan tài rồi đào huyệt chôn riêng. Rồi cháu vẫn ở cạnh mộ
người chồng chưa cưới của cháu. Mọi người sống được trong nghĩa trang là nhờ
vào gạo trong kho còn nhiều. Đến ngày 5 tháng 5 năm 1975 cháu mới về Sài Gòn.
Năm ấy cháu 19 tuổi, người yêu của cháu 22 tuổi, vào quân đội 3 năm mà đã 4 lần
bị thương, rồi chết".
(trích "Câu Chuyện Tại Nghĩa
Trang Quân Đội Biên Hòa" – Giao Chỉ)
Người chị ấy rồi đã đi đâu, về
đâu …
Có lần tôi viết cho một em,
câu hát của Trịnh Công Sơn : "Tôi mất trong chiến tranh này, bao nhiêu
bao nhiêu người tình …"
Em ngây thơ hỏi bộ chị có
người yêu chết trận?
Em nhỏ ơi, tôi không có đâu,
nhưng bây giờ tôi mới khóc.
Phải chăng vì cái chết oan
uổng của những người anh tôi, nỗi đau ngút ngàn của những người chị tôi vẫn kéo
dài, kéo dài mãi, tới tận bây giờ, để rồi tiếp tục là biết bao em trai phải oằn
lưng làm lao công nước ngoài, biết bao em gái phải đứng đường bán thân.
Làm sao tôi có thể hát hết bài?
"Tuổi xuân xanh ơi cho
em muôn vàn ngày mai".
Ôi, mai mỉa biết bao!
Tôi không thể kể hết nổi những
đoạn văn, đoạn thơ đã khiến tôi rơi lệ. Những câu chuyện tưởng chừng như đã qua
rồi mà lại bùng lên như vết thương khô vỡ toác.
Tôi không thể kể hết tên những
cuốn sách, những bài thơ các anh chị tôi – những người bị phê là "chống
cộng đến chiều", đã viết nên. Một quân đội anh hùng bị trói tay - "Những
Con Cọp Cháy Móng" như tựa đề một tác phẩm của Uyên Thao.
Điều khiến tôi có thể lau nước
mắt và mỉm cười?
Rất nhiều anh chị tôi vẫn
không chùn bước. Chiến cuộc thay đổi, người đổi thay, nhưng họ không chùn bước.
Đó đã là cuộc chiến trong tù
như Thiếu Tá Lê Bá Bình và các bạn:
Không giống như trận chiến
thông thường mà hai đối thủ được vũ trang với các giới hạn về nhân lực và võ
khí, giao tranh với nhau cho đến khi hết lính hay đạn dược và rồi rút lui; để
tồn tại trong cái trại cải tạo này đòi hỏi những khả năng khác. Giao chiến
trong các trại tù được chuyển sang một đấu trường hoàn toàn khác. Ngoài bọn cai
ngục, kẻ thù mới bây giờ là thời gian và sự nghi ngờ, nỗi tuyệt vọng và cơn
đói. Để dành chiến thắng, người lính phải biết nhẫn nhục, khắc phục sự nghi
ngờ, dẹp bỏ sự tuyệt vọng và cơn đói. Phải thực hiện cho bằng được hay là chết.
Mỗi ngày đều như vậy. Bọn Cộng Sản có thể nắm thân xác và kiểm soát dạ dày tù
nhân, nhưng trái tim và tâm trí của họ không cần phải theo chúng. Cuộc chiến cứ
thế tiếp diễn. Không đoạn kết.
(trích "Cưỡi Ngọn Sấm II"
– nguyên tác "Ride The Thunder”, Richard Botkin)
Và cuộc chiến của ngày hôm
nay?
Có những người cả đời phục vụ
đất nước, nay vẫn miệt mài đấu tranh, cách này, cách khác.
Những-con-cọp-cháy-móng với nỗ
lực cuối đời!
An ơi, lau nước mắt đi thôi vì
chiến cuộc vẫn đang tiếp diễn.
Và, đoạn kết đang chờ được
viết.
Trịnh Bình An
Ngày cuối Năm 2015
