Các bạn trẻ tại Việt Nam nghe ba chữ “lính đánh thuê” từ khi
mới tập đọc nhưng chắc không hiểu rõ định nghĩa quốc tế của ba chữ này.
Theo Nghị định thư (Protocol) 1977 được Liên Hiệp Quốc công
bố ngày 8 tháng 6 năm 1977 để đính kèm theo Công Ước Geneva quy định các nguyên
tắc hành xử trong một xung đột võ trang ra đời năm 1949, những điểm căn bản định
nghĩa lính đánh thuê (mercenary) gồm (1) không thuộc quân đội chính thức của
chính phủ, (2) được tuyển dụng tại địa phương hay nước ngoài để tham gia một cuộc
xung đột võ trang chỉ vì ước muốn riêng tư và được hứa đền bù cao hơn một người
lính cùng cấp trong lực lượng võ trang của chính phủ mướn người đó, (3) không
phải thành viên hay đang cư ngụ trên lãnh thổ được kiểm soát bởi chính phủ.
Theo định nghĩa trong Nghị định thư 1977, người lính miền Nam không đánh thuê cho ai cả mà chỉ chiến đấu trong một cuộc chiến tranh tự vệ trên mảnh đất mà chính họ chọn làm quê hương và nhiều trong số họ đã chết trên mảnh đất đó.
Nếu gọi quân đội Việt Nam Cộng Hòa là lính đánh thuê cho Mỹ
vì Mỹ trang bị vũ khí, tài trợ là không đúng với các định nghĩa quốc tế cũng
như thực tế chiến tranh.
Trong Thế chiến Thứ hai, phần lớn trong khoảng 60 quốc gia
trực tiếp hay gián tiếp đứng về phía đồng minh, trong đó có Liên Xô và đã nhận
vũ khí của Mỹ qua đạo luật Lend-Lease Act nhưng không ai gọi họ là “lính đánh
thuê” vì họ có kẻ đối đầu chung là Khối trục. Tương tự, từ khi bắt đầu cuộc chiến
cho đến khi Hiệp định Paris ký kết ngày 27 tháng 1 năm 1973, quyền lợi và mục
đích chiến lược của Mỹ và VNCH giống nhau là ngăn chận làn sóng CS tràn xuống
phía Nam Việt Nam. Sau khi Mỹ thay đổi trục chiến lược bằng việc thỏa hiệp với
Trung Cộng, VNCH phải chiến đấu trong cô đơn và cô thế.
Nói rộng hơn, ngoại trừ các hoạt động gián điệp mà bất cứ cuộc
chiến tranh lớn nào cũng có, Việt Nam Cộng Hòa không chủ trương đánh chiếm miền
Bắc. Nếu CS miền Bắc, tính luôn các thành phần CS cài lại ở miền Nam sau 1954,
để yên cho miền Nam ổn định và phát triển về mọi lãnh vực thì đã không có gì xảy
ra.
Nếu áp dụng Nghị định thư 1977 trong Công Ước Geneva 1949,
câu hỏi “Người lính miền Bắc có đánh thuê không?” lại có vẻ thích hợp hơn và
đáng phân tích hơn.
Những người lính miền Bắc thỏa mãn các điều kiện căn bản của
định nghĩa “lính đánh thuê” vì (1) “không thuộc quân đội chính thức” mà là các
thành phần khủng bố, xâm lược, được lén lút đưa vào Việt Nam Cộng Hòa từ một quốc
gia khác, trong trường hợp này là Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (VNDCCH), (2) vô thừa
nhận, đảng CSVN có một thời không thừa nhận những thanh niên nói giọng Hà Nội,
Nghệ An, Hà Tỉnh, Cao Bằng v.v.. bị quân đội VNCH bắt được là từ miền Bắc mà
cho họ là “nhân dân miền Nam tự đứng dậy”, (3) chỉ phục vụ cho quyền lợi của những
kẻ trả lương và cung cấp vũ khí trong đó gồm đảng CSVN, Liên Xô và Trung Cộng.
Không chỉ rút ra từ Công ước Geneva mà từ cấp cao nhất của đảng
CSVN cho đến cấp cao nhất của nhà nước VNDCCH đều thừa nhận “lính miền bắc là
lính đánh thuê”.
Lấy các phát biểu của Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng và Nguyễn Mạnh
Cầm để chứng minh.
Về phía đảng, Lê Duẩn, Tổng bí thư đảng CSVN thừa nhận quân
đội CSVN là quân đội đánh thuê.
Nhân dịp “40 năm ngày ký Hiệp định Paris về Việt Nam”, Nguyễn
Mạnh Cầm, nguyên Bộ trưởng Ngoại Giao CSVN, khi trả lời phóng viên Tuần Việt
Nam đã nhắc lại câu nói của Lê Duẩn: “Ta đánh là đánh cả cho Trung Quốc, cho
Liên Xô!”
Để công bằng và trung thực cho câu nói của Lê Duẩn, xin lưu
ý, một số tài liệu khi viết lại đã cố tình bỏ chữ “cả” để vạch ra bộ mặt đánh
thuê của CSVN là “đánh cho Trung Quốc và Liên Xô”. Thật ra, trong câu đó có chữ
“cả” nữa, nhưng “cả” gồm những ai, xin đọc tiếp.
Câu trả lời của Lê Duẩn có thể phân tích đầy đủ hơn gồm “cho
ta”, “cho Trung Quốc” và “cho Liên Xô”:
(1) Quân đội CS miền Bắc “đánh cho ta” nhằm CS hóa toàn cõi
Việt Nam. Nếu theo dõi dòng lịch sử đảng CS từ thập niên 1920 khi Hồ Chí Minh
nước mắt chảy dài đọc “Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của
Lenin viết ngày 5 tháng 6, 1920 cho đến hôm nay rồi đem so sánh giữa thực tế đất
nước qua cách sống như vua chúa của tập đoàn cai trị CS bên cạnh những mái
tranh nghèo của hơn 90 triệu dân còn lại, sẽ thấy “ta” trong câu của Lê Duẩn là
đảng CSVN chứ không phải toàn dân Việt Nam.
(2) Quân đội CS miền Bắc đánh thuê cho Trung Cộng để bảo vệ
vùng an toàn phía nam quan trọng của Trung Quốc và cửa ngõ ra Biển Đông. Chính
sách bành trướng nhanh chóng của Tập Cận Bình ngày nay một phần do quan điểm
Trung Quốc và Việt Nam như anh với em, như môi với răng, như nước với sữa mà
CSVN đã lặp đi lặp lại từ lâu.
Nếu CSVN biết cứng rắn như Philippines hay kiên quyết như Bắc
Hàn thì dù không chận đứng hẳn ít ra đã làm họ Tập chậm chân chứ không có những
căn cứ, những phi trường quân sự trên đảo Chữ Thập của Việt Nam như ngày nay.
(3) Quân đội CS miền Bắc đánh thuê cho Liên Xô để giảm áp lực
của Mỹ bằng một mặt trận nóng trong Chiến Tranh Lạnh giữa Mỹ và Liên Xô. Giới
lãnh đạo CS Liên Xô biết không sớm thì muộn Liên Xô sẽ nguy khốn nếu không làm
chậm cuộc chạy đua võ trang với Mỹ.
Về phía chính phủ CS, Phạm Văn Đồng, thủ tướng CSVN, cũng thừa
nhận quân đội CS đánh thuê cho Trung Cộng.
Đoạn đối thoại dưới đây giữa Chu Ân Lai và Phạm Văn Đồng
trích trong tác phẩm On China của Henry Kissinger. Chu Ân Lai nói với Phạm Văn
Đồng: “Trong một thời gian dài, Trung Quốc bị Mỹ bao vây. Bây giờ Liên Xô bao
vây Trung Quốc, ngoại trừ phần Việt Nam.” Phạm Văn Đồng cam kết: “Chúng tôi
càng quyết tâm để đánh bại đế quốc Mỹ bất cứ nơi nào trên lãnh thổ Việt Nam.”
Chu Ân Lai thỏa mãn: “Đó chính là lý do chúng tôi ủng hộ các đồng chí.”
Như vậy, cả đại diện cho đảng và nhà nước CS đều thừa nhận
những người lính từ Bắc Việt và các thành phần cài lại ở miền Nam đều là lính
đánh thuê, đúng theo tinh thần của Công ước Geneva 1949.
Quan điểm Mao Trạch Đông về chiến tranh tại Việt Nam phù hợp
với cách giải thích của Lê Duẩn. Theo đó, giống như trong chiến tranh Triều
Tiên, là tạo một vùng độn trong biên giới phía nam Trung Quốc. Để thực hiện chủ
trương này, Trung Cộng đã chi dụng gần như hầu hết vũ khí, đạn được cho CSVN.
Trung Cộng là mẹ đỡ đầu của các chính sách và chiến lược chiến tranh của đảng
CSVN từ 1949 đến 1954.
Giai đoạn đầu của chiến tranh, Mao chỉ muốn miền Bắc là phên
giậu và thỏa mãn sau khi đạt được mục đích đó.
Theo nghiên cứu của Chen Jian trong China’s Involvement in
the Vietnam War, 1964-69, Bành Đức Hoài, 24 tháng 12, 1955 thông báo cho Võ
Nguyên Giáp biết các đoàn cố vấn quân sự Trung Cộng sẽ rút về nước hết vào
tháng 3, 1956. Tuy nhiên khi chiến tranh leo thang, Trung Cộng cảm thấy vùng an
toàn phía nam lần nữa bị đe dọa nên đổi ý và gia tăng viện trợ cho CSVN cho đến
khi chấm dứt chiến tranh.
Quan điểm Liên Xô về chiến tranh Việt Nam xác định chủ
trương mướn người Việt đánh người Mỹ.
Mặc dù trước đó tỏ ra lạnh nhạt nhưng khi cuộc chiến leo
thang, Liên Xô từng bước trở thành phe có lợi trong chiến tranh tại Việt Nam.
Liên Xô vượt qua cả Trung Cộng trong việc cung cấp vũ khí, viện trợ kinh tế và
các phương tiện tuyên truyền cho CSVN. Để làm gì? Ngày nay các tài liệu cho thấy,
Liên Xô muốn (1) dùng người Việt để đánh Mỹ, (2) cố gắng nhận chìm bộ máy quân
sự của Mỹ, (3) cạnh tranh ảnh hưởng với Trung Cộng trong các nước thuộc phe “xã
hội chủ nghĩa”, và (4) quan trọng nhất là giảm ưu thế của Mỹ trong cuộc chạy
đua vũ trang.
Tóm lại, quan điểm của Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng, Trung Cộng và
Liên Xô về lý luận lẫn thực tế đều giống nhau.
Nhưng nếu đem câu “người lính miền bắc có đánh thuê hay
không?” để hỏi một cựu cán binh CS đã từng chiến đấu ở miền Nam trước 1975, chắc
chúng ta sẽ nhận câu trả lời “không phải.”
Nếu ai đó tiến bộ về nhận thức chính trị thì nhiều lắm chỉ
thừa nhận họ bị gạt, bị lừa nhưng vẫn cho khẩu hiệu “đánh bại chính sách thực
dân mới của đế quốc Mỹ” là đúng và “thống nhất đất nước” là tình cảm tự nhiên.
Tuy nhiên, cho tới nay, chắc không bao nhiêu người hiểu “chủ nghĩa thực dân mới”
là gì và tình cảm “thống nhất đất nước” kia từ đâu mà có.
Một số khác cũng trả lời “không”, không có nghĩa là họ không
thấy, không biết, không nhận ra sự thật sau nhiều nghìn đêm mất ngủ, nhưng chỉ
vì không đủ can đảm để từ chối một phần đời trai trẻ của mình và nhất là mất đi
những gì họ đang có hôm nay.
Trần Trung Đạo
