Một người nói, “… Hồi cặp bồ, không biết chuyện đâu mà hai người có thể trò chuyện suốt ngày. Tạm biệt đã mặt trời lặn, về đến nhà đã trăng lên, nhưng chong đèn viết thư đến gà gáy sáng còn chưa đi ngủ. Sao bây giờ, nghe tiếng nhau đã chướng tai?”
Cả bàn cà phê sáng cuối tuần đồng thuận về việc vợ chồng
càng già càng khó trò chuyện với nhau nhưng lại giỏi chuyện bé xé ra to. Ông bức
xúc nói toạc móng heo ra cho rõ, “Hồi nhỏ gặp nhau trong trường, lớn hơn gặp
nhau nơi làm việc cả ngày, nói hết chuyện trên trời dưới đất nhưng lời trái tim
muốn nói lại không thốt ra được nên đêm về viết thư; viết cũng ta bà trang này
sang trang khác mà ý chính vẫn không thành chữ được. Bởi thế mới có lời thơ, lời
nhạc được nhiều người yêu thích “ai cũng hiểu chỉ một người không hiểu…” Tôi
kiên nhẫn, kiên trì đến cuối cùng cũng hiểu là họ giả vờ, kẻ ngu đần không hiểu
không ai khác là mình. Chỉ khác nhau khi không thích nữa thì tên con trai hô biến,
nhưng con gái họ không như thế, vẫn giữ quan hệ như bạn bè vì chưa hết giá trị
lợi dụng cho đến khi tên con trai tự hiểu, tự rút lui. Tôi thất bại bao tập
nhiêu rồi mới biết thất bại toàn tập là gặp bà xã tôi…”
Người khác nói tiếp, “Thời trẻ thì ai chả thế, cứ thấy gái đẹp
là quên cả lối về; ai mà biết về già, tôi đá con chó trong nhà cũng không được
vì ‘…ông muốn đá thì cứ đá vào mặt tôi đây này. Con chó biết gì mà đá nó?’ Thử
hỏi các ông, nó tè vào đôi giày của tôi mà không đáng đá cho nó một cái sao?
Nhưng vợ già cứ hay suy bụng ta ra bụng người để chuyện bé xé ra to. Tôi cũng
biết mình già, biết thói xấu của nhàn cư vi bất thiện, những chuyện nhỏ nhật
thay vì cho qua thì bây giờ để bụng. Trên đời chỉ có một việc đúng là không cưới
vợ nhưng đã muộn, trên đời mua cái gì cũng trả lại được trừ cưới vợ, nhưng trời
sinh đàn ông có bản chất u mê thì chịu thôi.”
Người thở dài chia sẻ thấy chưa đủ nên mở lời, “Các ông có đồng
ý là khi cưới hỏi nhau rồi, vợ chồng vẫn trò chuyện với nhau được, nhường nhịn
nhau được là nhường nhịn trong mọi việc. Chồng có nói, con chó đẻ trứng dưới gầm
cầu thang thì vợ cũng cười ‘… Anh ngốc của em, con chó có đời nào đẻ trứng. Đó
là trứng gà’. Nếu vợ lỡ miệng thì chồng cũng cười xòa, chín bỏ làm mười thì lấy
đâu ra cãi vã, suy bụng ta bụng người rồi vẽ rắn thêm chân mà thành chuyện bé
xé ra to.
Nhưng vợ chồng trẻ theo thời gian một mặt rồi hai ba mặt
con, chồng cày sứt trán mẻ đầu lo cơm áo gạo tiền đã oải, về nhà nghe con nhỏ
eo óc, vợ cũng không kịp tay lo cho chúng bữa ăn, giấc ngủ thì ai không biết mệt,
vợ cũng đâu ngoại lệ. Sang Mỹ đàn ông đỡ hơn lúc còn trong nước về tính gia trưởng,
nhưng đột xuất thôi, không thường xuyên. Khiến người vợ cam chịu tới tức nước vỡ
bờ là tất nhiên. Từ đó, lời hay ý đẹp trong nhà không cánh mà bay, tai ương vạ
gió gì cũng thành chuyện để chất vấn, nặng nề hơn là đay nghiến, được nhìn nhau
bằng đôi mắt buồn vời vợi đã là may mắn khi hai người vẫn trộm nhìn nhau nhưng
với ánh mắt mang hình viên đạn. Còn đâu hứng thú để trò chuyện?”
Còn rất nhiều ý kiến về việc sao vợ chồng già đi ít nói chuyện
với nhau như hồi còn trẻ? Có người cho là áp lực cuộc sống tạo nên khoảnh cách
làm tình nhạt phai, nhưng khi con cái trưởng thành thì áp lực cuộc sống có giảm
đi nhưng tình không biên giới nên tình đi luôn. Căn nhà rộn tiếng con nhỏ ngày
thêm im vắng, là môi trường lý tưởng cho bất đồng nảy sinh. Khi thương củ ấu
cũng tròn, khi ghét bồ hòn cũng méo… Thay vì để ý để khen nhau như hồi trẻ thì
về già người ta hay để mắt đến nhau để trách cứ mà nên chuyện. Tôi cố gắng kiệm
lời để không sinh chuyện rồi lại hối hận, nhưng khó hơn lên trời vì vợ cứ cố ý
gây chuyện, con giun xéo mãi cũng oằn, phản ứng là phản xạ tự nhiên, phải như vợ
nhà hiểu được…”
Tôi nghe đầy tai rồi tràn tai bên đây sang tai bên kia không
hết chuyện ‘phải như’ của mấy ông già, không biết các bà có hiểu ‘phải như’ của
các bà không có tác dụng tích cực mà chỉ đẩy quan hệ vào bế tắc khi các bà thường
vận lý, ‘phải như hồi đó… thì đâu có bây giờ.’ Chuyện ván đã đóng hòm có nhắc lại
cũng làm tổn thương nhau thôi chứ ích gì. Việc chồng có lỗi đã qua, thay vì cho
qua hay công nhận sự phục thiện để khích lệ thì cứ nhắc lại để nhiếc móc, hay vợ
đã không đúng một việc gì, thay vì khuyên nhủ quên đi thì chồng cứ lải nhải như
chó tha tã thì ai mà chịu được…
May sao tới khúc chuyện vui, chuyện ông ăn chả bà ăn nem
cũng nói luôn ra được. “Ngày nào cũng ăn cơm thì tâm lý đương nhiên là thèm phở.
Nhà thơ Nguyên Nhi lúc sinh tiền có tâm sự, ‘vợ là mì gói của ta/ là
hàng đặc sản của thằng cha láng giềng’. Khi đói bụng đến không ngủ được
người ta mới biết giá trị của gói mì gói đêm khuya. Người đi xe đạp thèm được
chiếc xe máy để khỏi đạp, nhưng người đi xe máy lại thèm xe hơi để không sợ mưa
nắng, người đi xe hơi thèm có chiếc máy bay riêng… không hoa hậu, hoa khôi thì
cũng đừng giống chiếc máy bay đầm già ở nhà, gầm rú đinh tai nhức óc sáng chiều
thì ai chịu nổi…”
Có người nói về tâm lý đàn ông có mới nới cũ cũng đâu có gì
lạ, gặp người thêm tính cả thèm chóng chán càng nguội lạnh vợ chồng. Kẻ cơm nhà
quà vợ cũng thèm phở như ai, nhưng sợ ăn phở ói ra máu nên cam chịu. Nhưng công
tâm nhìn lại khi vợ mới cưới đi đâu về trễ là chồng lo lắng ra mặt, đi tới đi
lui tới chịu hết nổi thì xách xe đi tìm. Nhưng được bao lâu thì lộ nguyên hình,
hết sốt sắng cuối tuần đưa vợ con về thăm ngoại, vợ có dắt con về thăm ngoại,
nói ngày mai em với con mới về nha anh. Nhưng chiều đã thấy vợ con về tới nhà.
Tôi không biết các ông có hỏi, ‘bên ngoại có chuyện gì mà mẹ con em về sớm vậy?’
Còn tôi, cái miệng hại cái thân nên tự nói ra, ‘Ôi ngày vui chóng tàn…’ Có khi
vợ lờ đi như không nghe thấy, có khi nghe lời tên chồng khùng khùng điên điên
thì hơi đâu trả lời, nhưng có khi vợ cũng đang điên tiết chuyện bên gia đình
ngoại nên không khoan nhượng, ‘… Anh muốn sống một mình thì ra đường ở cho vừa
ý anh, không cần phải nói xa nói gần.’ Dĩ nhiên là tôi bác bỏ mọi cáo buộc trước
khi rời đi. Đi uống ly cà phê quán Mỹ cho khỏi gặp người quen, nhng ngồi ngắm
chân dài không no bụng nên đi ăn tô phở cho chắc vì cơm tối coi như mình tự làm
đổ mất rồi.
Nói chung là vợ hay chồng đều tiếc cái thuở ban đầu lưu luyến
ấy, anh bị đứt tay thì em làm như đổ ruột, băng bó thằng lớn vỗ về thằng nhỏ
thâu đêm. Rồi khi cơm không lành canh không ngọt thì anh bị đổ ruột, em coi như
đứt tay thôi đó mà. Em còn nhiều việc phải lo, anh tự lo cho anh chút được
không? Thử hỏi anh chồng nào ngủ được với nỗi lòng đã âm ỉ từ thời Eva gạt Adam
nói là ‘vui thôi đó mà’, đâu có nói cô ấy có thể đẻ ra tám tỷ con người rắc rối
hiện nay. Trời sinh ra đàn bà càng đẹp càng trở mặt như trở bánh tráng. Xưa,
anh nói sao em làm vậy. Bây giờ anh nói gì cũng bậy thì em làm sao… Thôi em làm
theo ý em.
Bạn bè dạy tôi: khi đất không chịu trời thì trời cũng phải
chịu đất cho khỏi long trời lở đất, ảnh hưởng bầy đàn. Nhưng khi sống khẩu phục
mà tâm không phục thì biệt thự cũng là trại giam, mà ở trại giam thì ngoài tù
nhân chỉ có quản giáo. Quản giáo học một sách ở trường đào tạo quản giáo do bà
ngoại phụ trách, nhưng quản giáo có lòng độ lượng, từ bi đã tuyệt chủng. Quản
giáo tân thời móng vuốt ngũ sắc, mỏ nhọn lưỡi tắc kè, nói một nó cãi mười còn
doạ gọi cảnh sát…”
…
Người ta nói, “hai người đàn bà với một con vịt là một
cái chợ”, nhưng chưa nghe ai nói mấy khựa dàn ông bất luận là già hay trẻ với
cái bàn cà phê là một cái siêu thị, là trung tâm nói xấu đàn bà. Dù sao cũng có
ý kiến, câu chuyện đáng suy ngẫm từ một ông ít nói dù không có gì bảo đảm là
ông ấy nói đúng. Ông ấy chỉ trình bày: “Vợ chồng tôi ít nói chuyện với nhau từ
khi con cái lớn, các ông ạ! Tôi quan niệm có sống ở Mỹ thì mình vẫn là người Việt
nên hướng con cái sống theo quan niệm của tôi là không lãng phí. Tôi quan niệm
tằn tiện chứ không hà tiện, bần tiện. Nhưng sau lưng con, vợ tôi trách: ‘Tụi nó
lớn lên bên đây, đứa thì sinh đẻ bên đây mà anh cứ bắt tụi nó sống như anh thời
bao cấp trong nước thì làm sao được?’ Tôi đã hiểu vợ tôi muốn vui lòng con cái
chứ không phải ra mặt chống đối lão gia.
Tình nghĩa vợ chồng vẫn trước sao sau vậy nhưng uốn khúc tre
già này theo ý vợ là bất khả thi. Từ đó tình loãng theo những việc nhỏ nhưng
tích tụ thành lớn như con mua đôi giày cả trăm bạc, về mang một hai lần đã hết
thích thì bỏ. Tôi đâu có bốn chân để mang hết giày con tôi bỏ khi còn mới
nguyên, nhưng khuyên bảo chúng đừng hoang phí thì vợ tôi đã không còn là đồng
minh của tôi. Bà ấy chấp nhận lối sống hoang phí của con cái; chấp nhận lối sống
Mỹ của con cái là xài trước trả sau bằng biện luận với tôi để bênh con: ‘Chả là
anh mua nhà, mua xe cũng xài trước trả sau đó sao?’
Khi người phối ngẫu đã ra lời ngụy biện với bạn thì có còn
là vợ chồng? Đâu phải bà ấy không hiểu đó là những tài sản đắt tiền, lớn tiền
thì tôi đành chịu cho nhà băng ăn tiền lời nhà suốt ba mươi năm, tiền lời xe suốt
năm sáu năm. Tôi không chấp nhận việc con cái đã có cả chục đôi giày, nhiều đôi
chưa xỏ chân lần nào thì hà cớ gì phải cà thẻ mua thêm đôi giày cho bằng chị bằng
em. Rồi cuối tháng trả không hết thẻ thì phải chịu tiền lời của thẻ tín dụng,
mà tiền lời thẻ nhựa thì đâu có cái nào dưới 18 phần trăm.
Chính cách chọn lối sống làm vợ chồng không còn đồng thuận với
nhau được, nặng thì tạo ra cãi vã, nhẹ thì bớt nói chuyện vì trò chuyện gì được
với người không cùng quan điểm, quan niệm. Tôi không nói câu phân biệt đã có từ
xưa là “con hư tại mẹ” thì tôi không vui được với cách này hay cách khác vợ tôi
cũng giúp con trả nợ thẻ. Xong rồi đâu phải nó thất kinh với tiền lời thẻ nhựa
mà tiếp tục dễ hơn lần trước nữa vì có mẹ chống lưng.
Tóm lại vợ chồng già có điều chán nhất là vẫn sống bên nhau
nhưng sống như âm dương cách biệt từ bao giờ đến không muốn nói cũng chẳng muốn
nghe, chỉ có sự im lặng là tử tế đích thực, nhưng im lặng là sự phản kháng làm
người ta khó chịu nhất mà thành chuyện…”
…
Không biết tôi có nghe nhầm không về chuyện ‘cuộc chiến
xe Tesla’ của một ông bạn kể ra cho bạn bè nghe… Ông có người bạn gọi trước đến
thăm ông, sẵn khoe chiếc xe Tesla mà con họ mới mua cho vợ chồng họ. Ông đón bạn
tận ngoài đường để xem xe mới cho bạn vui. Ông kết luận một câu về xe mới vừa đủ…
‘Xe đẹp và hiện đại hơn tôi nghĩ nhiều.’
Vừa lúc con trai ông về đến nhà, anh ta cũng khen cái xe mới
của bạn cha tương tự như cha anh khen. Ba tháng sau là sinh nhật ông vừa tròn bảy
mươi lăm tuổi, người con trai tặng cha một chiếc Tesla mới tinh… Cuộc chiến
Tesla bắt đầu nổ ra.
Ông dứt khoát không nhận cái xe Tesla vì không có nhu cầu,
ít ai hiểu ông thương con trai dù ăn lương kỹ sư nhưng đang trả nợ căn nhà với
hai cái xe cả triệu bạc, vợ không đi làm hãng mà chỉ đi làm từ thiện, làm công
quả ngoài chùa thì con trai ông khó có tuổi thọ như ông. Con trai ông là người
con có hiếu nhưng anh ta cũng có tật lớn hơn tuổi là tật sĩ diện! Con bạn của
cha mua Tesla cho cha anh ta thì anh cũng mua được Tesla cho cha anh.
Vấn đề làm mất hòa khí của ông với con trai nên cô con gái
ra tay. Cô nói sao làm vậy, “Bây giờ ba không lấy xe, trả lại đại lý lỗ mười
ngàn, vậy con lấy cho khỏi lỗ tiền của anh Hai con. Chiếc xe con đang lái, vừa
trả hết tiền xe sẽ cho ba, xe của ba cho con của con, nó tới tuổi lái xe rồi. Vậy
là ổn hết…” Cô nói rồi làm đúng như cô nói, tưởng không mếch lòng chị dâu vì chị
dâu đi làm từ thiện, công quả không lương nhưng vẫn lái xe BMW mới toanh. Cô
hoàn toàn không ngờ là đụng với mẹ đẻ ra cô. Bà muốn cái xe Tesla mà không ai
hiểu để làm gì vì đã chục năm hơn bà không lái xe, bà đi đâu, đi chợ, đi chùa,
đi chơi… hoàn toàn ông chở bà đi. Cái xe bà mới hơn hai mươi ngàn dặm mà đã
trùm mền mười mấy năm, ông quyết dịnh bán đi cho rộng garage. Nay bà muốn cái
xe Tesla bảy tám chục ngàn để lại trùm mền trong garage hay
sao?
Bà muốn không được thì giận chồng con, bỏ nhà đi. Bà về sống
với người em gái của bà dưới Houston, chỉ liên lạc điện thoại với con dâu cả của
bà… là người xúi mẹ chồng lấy lại chiếc Tesla bởi chồng cô ra tiền mua. Cô em
chồng nói ngon miệng vậy nhưng đâu biết có trả lại tiền cho anh Hai không? Nam
mô A di đà Phật, cô là người đi làm từ thiện, làm công quả, nhưng cô có biết cô
đã quậy cho banh nhà chồng. Cô có biết thương người cha chồng, không còn người
nấu cơm cho ăn hằng ngày nên bảy mươi lăm tuồi rồi còn tự đi chợ về nấu sao ăn
vậy, không biết xài máy giặt thì gọi cháu ngoại tới chỉ ông…
Ôi cuộc đời, bảy mươi chưa gọi là lành nên bảy mươi lăm vẫn
xảy ra xung đột nội bộ. Tình nghĩa vợ chồng nửa thế kỷ vẫn tồn tại một ngàn lẻ
một lý do để xa nhau từ đồng sàng dị mộng tới xung đột lợi ích, bất đồng quan
điểm, bất mãn đối xử, bất hoà giao tiếp… Cái lỗi của nói nhiều hồi trẻ yêu nhau
là về già không còn gì để nói khi đúng với người nghe bây giờ không còn là lý
cũng chẳng phải tình mà đúng là đúng ý người nghe. Người nói trái ý người nghe
là hỏng bét. Ông có hiểu không? Bà có hiểu không? Không hiểu thì ông đi đường
ông tôi đường tôi, tình nghĩa đôi ta có thế thôi…
