Đây là một câu chuyện đau buồn mà tôi không thể nào quên. Mỗi
khi nghĩ tới là tôi lại thấy tim mình quặn thắt. Đó cũng là nỗi ô nhục mà nước
Pháp không bao giờ rửa sạch được. Chúng ta hãy đi ngược dòng thời gian để nhìn
lại câu chuyện này:
Ngày 17 tháng Tư năm 1975, quân Khmer Đỏ ồ ạt tiến vào thủ đô Phnom Penh trong sự sụp đổ của chế độ Lon Nol. Hàng ngàn người từng phục vụ cho chế độ này bị kẻ thù giết hại dã man. Tuy nhiên vẫn có khoảng một trăm quan chức cao cấp của hoàng gia và của chính quyền Lon Nol kịp lánh vào tòa đại sứ Pháp nhằm tìm kiếm sự che chở. Trong số này có cả chú họ tôi là hoàng thân Ung Buon Hor vốn là Chủ tịch quốc hội.
Khi ấy tôi đang là du học sinh tại Pháp. Hàng ngày tôi chăm
chú theo dõi tin tức về tình hình đất nước, đặc biệt về những gì đang xảy ra tại
sứ quán Pháp ở Phnom Penh.
– Liệu nước Pháp có cho những người này được hưởng qui chế tỵ
nạn không?
Tôi hỏi người bạn thân là Michel. Cha anh làm việc ở Bộ Ngoại
giao. Michel trả lời, giọng chắc nịch:
– Nước Pháp sẽ bảo vệ họ. Đất nước tôi là cái nôi của tự do,
nhân quyền.
Sau khi biết có nhiều quan chức chế độ cũ trốn trong sứ quán
Pháp, phía Khmer Đỏ liên tục đòi phải giải giao cho chúng “xử tội”. Trước đòi hỏi
này của Khmer Đỏ, sứ quán Pháp đã xin ý kiến của Bộ Ngoại giao mà người đứng đầu
lúc đó là Jean Sauvagnargues.
– Bộ Ngoại giao có ý kiến thế nào về vấn đề này? Tôi lo lắng hỏi Michel. Anh đáp:
– Thật khó hiểu
khi bố tôi cho biết ở Bộ Ngoại giao đang có một sự đùn đẩy trách nhiệm. Có khi
họ lại đá quả bóng sang Tổng thống cũng nên. Với tôi, câu trả lời cho Khmer Đỏ
là rất đơn giản: Không có chuyện giao nộp nào cả. Đây là vấn đề nguyên tắc.
Danh dự của nước Pháp phải được đặt lên trên hết. Khmer Đỏ chỉ là bọn rừng rú.
Không việc gì phải đáp ứng yêu cầu của bọn rừng rú.
Michel nói không
sai. Quả nhiên quả bóng đã được Bộ Ngoại giao chuyển sang văn phòng chính phủ.
Người được tổng thống Valéry Giscard d’Estaing giao phụ trách các vấn đề về
Campuchia là Claude Martin.
– Bố tôi đã đặt
câu hỏi như thế với Claude Martin thì chỉ nhận được từ ông ta một câu trả lời lấp
lửng, không rõ ràng. Michel nhún vai. Thật buồn cười. Chính phủ Pháp giống như
một đứa trẻ ngây ngô, không biết phải làm gì. Nếu người ta tiếp tục đùn đẩy thì
chính Valéry Giscard d’Estaing là người phải đưa ra quyết định. Ông ta là tổng
thống cơ mà.
Cứ thế, trong khi
Paris còn đang do dự thì sứ quán Pháp ở Phnom Penh nhận được tối hậu thư của
Khmer Đỏ: Chậm nhất là cuối ngày 23 Tháng Tư năm 1975 phải giao nộp tất cả những
người Campuchia đang lánh trong sứ quán. Nếu không Khmer Đỏ sẽ tấn công và
không chịu trách nhiệm về bất cứ điều gì.
– Bộ Ngoại giao vừa
nhận được liên tiếp nhiều điện văn từ sứ quán Pháp ở Phnom Penh xin ý kiến dứt
khoát về việc này. Michel bảo tôi. Tình hình đang nóng. Lúc này chính phủ Pháp
không có lý do gì để trù trừ được nữa. Tôi tin rằng câu trả lời cuối cùng của
Paris sẽ là không giao nộp. Đây là vấn đề danh dự. Mà đã là danh dự thì phải bảo
vệ tới cùng, không thể so đo thiệt hơn.
Theo tôi, Khmer Đỏ
sẽ nhận được lời đe dọa của chính phủ Pháp rằng nếu họ tấn công sứ quán thì nước
Pháp sẽ đổ quân vào Campuchia dạy chúng một bài học đích đáng. Như thế buộc
lòng Khmer Đỏ phải rút lại yêu sách và phải để những người Campuchia trốn trong
sứ quán được sang Pháp tị nạn. Bọn Khmer Đỏ có điên cũng không đời nào muốn gây
chiến với Pháp, vì làm như thế thì khác nào châu chấu đá xe. Một điều nữa,
chính phủ Pháp hoàn toàn có thể tác động tới quan thầy của Pol Pot là Trung Quốc
để nước này yêu cầu Pol Pot rút lại yêu sách đó.
Ấy vậy mà, thật
không thể ngờ, trước đòi hỏi trắng trợn của bọn Pol Pot, ngày 21 Tháng Tư năm
1975 chính phủ Pháp đã đưa ra một quyết định quái gở là chấp nhận giải giao những
người Campuchia khốn khổ cho quân khát máu.
- Tôi xấu hổ quá.
Michel lắc đầu với vẻ đầy cay đắng. Người ta đã bán đứng danh dự của nước Pháp.
Lương tâm của họ ở đâu? Lòng tự trọng của họ ở đâu? Họ có còn xứng đáng đại diện
cho nước Pháp nữa không? Xin lỗi bạn, xin lỗi Campuchia. Lịch sử sẽ không bao
giờ tha thứ những kẻ hèn. Nhân dân Pháp nhục nhã vì việc này.
– Biết đâu sứ
quán Pháp sẽ linh động cấp hộ chiếu Pháp cho một số người vì phía Khmer Đỏ đâu
thực sự biết có bao nhiêu người đang lánh nạn ở đấy. Tôi bảo Michel.
– Tôi cũng hi vọng
thế. Ít ra thì đây cũng là điều mà sứ quán Pháp có thể làm được. Điều này hoàn
toàn trong khả năng của họ.
Và việc phải đến
đã đến. Trưa ngày 23 Tháng Tư năm 1975, bất chấp sự van nài của những người tị
nạn, nhân viên sứ quán Pháp vẫn lạnh lùng đẩy họ ra cửa để giải giao tất cả cho
Khmer Đỏ. Thực vậy, giao tất cả, không sót một người. Những người này tức thì bị
Khmer Đỏ đối xử như những tội nhân. Họ bị bịt mắt, bị tống lên những chiếc xe bẩn
thỉu, kể cả xe chở rác, để đi vào cõi chết.
Như vậy, không một
ai trong họ được sứ quán Pháp cứu giúp, dù chỉ một người. Sau này người ta được
biết phó lãnh sự Dyrac đã quay về Pháp với hàng trăm giấy thông hành trắng mà
nhẽ ra với chúng, ông ta đã có thể cứu được sinh mạng không ít người Campuchia
khốn khổ kia.
Thật bỉ ổi. Hóa
ra đâu chỉ Khmer Đỏ mới là vô nhân tính mà ngay cả những người Pháp đạo mạo kia
cũng chẳng hơn gì. Họ đã bôi nhọ nước Pháp. Họ đã quay lưng với những giá trị
cao đẹp mà nước Pháp hằng gìn giữ. Họ đã phạm tội giết người.
Ngay cả quân
Taliban với thủ lĩnh Mullah Omar ở Afghanistan cũng còn biết thế nào là tự trọng.
Chúng thà để người Mỹ dội bom lên đầu chứ nhất định không giao nộp Osama Bin
Laden. Mà Khmer Đỏ nào phải là người Mỹ khổng lồ. So với Mỹ, chúng chỉ là một
con cắc ké, một chú gián hôi. Với cách xử sự như vậy, chính phủ Pháp đứng đầu
là Tổng thống Valéry Giscard d'Estaing đã biến nước Pháp vĩ đại thành một ông
già bạc nhược, sợ nước sợ gió, sợ cả một chú gián hôi. Ngài Tổng thống đáng
kính của nước Pháp đã có vinh hạnh chui qua háng Pol Pot!
Cuối thế kỷ 19,
nước Pháp từng chứng kiến một vụ nhơ nhớp gây chia rẽ dân tộc. Đó là vụ
Dreyfus. Viên đại úy gốc Do Thái này bị kết tội làm gián điệp cho ngoại quốc, một
tội mà ông ta không hề phạm. Văn hào Emile Zola đã cho đăng báo “Thư gởi Tổng
Thống Félix Faure”. Trong lá thư này, ông mạnh mẽ tố cáo đích danh tên tuổi nhiều
tướng lãnh và sĩ quan đã tha tội cho Esterhazy, kẻ mới thực là tên bội phản. Bức
thư của nhà văn hào đã làm chấn động dư luận. Georges Clemenceau, người sau này
trở thành Thủ tướng, đặt tên cho bức thư là “Tôi Buộc Tội”.
Ba phần tư thế kỷ
sau, nếu còn sống, Émile Zola hẳn sẽ chỉ tay vào mặt cái bộ sậu đê hèn của ngài
Tổng Thống Valéry Giscard d'Estaing mà quát rằng: Tôi Buộc Tội!
Trần Thế Kỷ